IBM levert supercomputer voor Nederlandse radiotelescoop

Bob (sop)
IBM heeft recentelijk een contract getekend met Astron voor de levering van een BlueGene/L-supercomputer. Het rekenwonder, met een capaciteit van 34,4 teraflops, komt op het terrein van de rijksuniversiteit Groningen te staan. De supercomputer zal de data gaan verwerken van de radiotelescoop die in Drente en omstreken zal worden neergezet.


Een aantal van de in totaal 25.000 kleine antennes

Astron is de organisatie die de Lofar-radiotelescoop bouwt. Lofar staat voor 'low frequentie array'. De antenne gaat frequentie gebieden tussen de 10 en 250 MHz opvangen. De antenne wordt de grootste ter wereld en bestrijkt een gebied van 350 vierkante kilometer. De antenne bestaat uit ongeveer 25.000 kleine, en goedkope, antenne’s en vormen op die manier een Wide Area Sensor-network. In de gemeente komt de Borger-Odoorn in Drente komt het grootste antenne veld te staan, met een oppervlakte van ongeveer320 hectare. Er komen ook antennevelden in Friesland, Gelderland, Groningen en Duitsland te staan. Bij ieder antenneveld staat een decentrale computer die de informatie eerst voorbewerkt, daarna wordt de voorbewerkte informatie naar de supercomputer in Groningen doorgestuurd via een nieuw aan te leggen tien gigabit Ethernet-glasvezelnetwerk. De supercomputer is nodig omdat iedere antenne per seconde 2 gigabit aan data genereert.


De spreiding van de antennevelden

De BlueGene/L computer die voor Lofar is gebouwd bestaat uit 12.000 aangepaste PowerPC-processors. Het overgrote deel van de processors is bestemd voor de communicatie met het antennenetwerk. Als besturingssysteem heeft de BlueGene/L Linux meegekregen. De totale kosten van het Lofar-project worden geraamd op 150 miljoen euro, waarvan de helft door wetenschappelijke instituten en bedrijven wordt bekostigd. De Nederlandse staat en de Europese Unie betalen de andere helft.


Een computerrendering van de BlueGene/L-supercomputer

Met de Lofartelescoop hopen sterrenkundige meer te weten te komen over het ontstaan van het heelal. Daarnaast is het hele ICT-concept revolutionair en zal het bijdragen in toekomstige projecten die te maken krijgen met het verwerken van extreem veel data. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan de RFID-tags die in de toekomst in producten geplaatst gaan worden. Die tags brengen een enorme datastroom op gang, vooralsnog is het heel moeilijk om daar patronen in te ontdekken. Het Lofar-project zou daarin als waardevolle ervaring kunnen dienen.