Srebrenicarapport van NIOD gepresenteerd

Tijmen (Tyme)
Zojuist is het rapport van het Nederlands Instituut voor Oorlogdocumentatie (NIOD) over het drama in Srebrenica gepresenteerd. De hoofdpunten uit het 3400 pagina's tellende document zijn op de website van het NIOD te lezen. Nog tijdens de toespraak van de directeur van het NIOD stapten een aantal aanwezigen op. Onder hen waren een aantal vrouwen van Srebrenica, de tolk van Dutchbat en de algemeen secretaris van het Interkerkelijk Vredesberaad, Mient Jan Faber. Hij publiceerde eind maart een veel kritischer rapport over de gebeurtenissen. De belangrijkste punten.

Dutchbat niet verantwoordelijk
Het Nederlandse bataljon Dutchbat kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de massamoord op de duizenden moslims. Volgens het NIOD zijn de soldaten uitgezonden zonder een helder mandaat. Het gebied werd omgeschreven als een safe area, zonder dat dat duidelijk werd gedefinieerd. Er moest vrede gehandhaafd worden, terwijl deze er niet was. De informatie die is ingewonnen bij de Canadezen, die voor Dutchbat in de enclave zaten, was te weinig. De soldaten waren niet genoeg opgeleid voor de taak in de specifieke omstandigheden.

Er waren niet genoeg middelen en capaciteiten om inlichtingen te vergaren over de bedoelingen van de strijdende partijen. Er was er een ‘onvoldoende gefundeerd vertrouwen in de bereidheid om het luchtwapen in te zetten’ in geval van problemen. Bovendien was er geen duidelijke vertrekstrategie.

Landmacht deed pogingen informatie achter te houden
Het rapport is veel kritischer over de top van de Landmacht. Deze heeft na de val van Srebrenica, tegen de wil van de minister van Defensie Voorhoeve, welbewuste pogingen gedaan om informatie achter te houden, om het eigen blazoen schoon te houden. Het besluit om deel te nemen vaan de VN-missie van het kabinet en Tweede Kamer was ondoordacht.

Politieke reacties (14:39)
Het CDA wil, als er nog onbeantwoorde vragen over de rol van de politiek zijn na het debat eind april, een parlementaire enquête. Het CDA vindt dat de rol van de politiek in het NIOD-rapport nog onderbelicht is. CDA'er Verhagen vraagt zich af wat er is gebeurd nadat minister Voorhoeve van Defensie in de zomer van 1994 al had geconstateerd dat de opdracht in Srebrenica niet langer uitvoerbaar was. ”Uit het rapport blijkt duidelijk dat het niet de militairen van Dutchbat waren die faalden. Er was een breed gedragen wil bij regering, parlement en publieke opinie om het bataljon in te zetten. Nieuw en onthutsend is de conclusie dat, na deze beslissing, onvoldoende is gedaan aan de daadwerkelijke voorbereiding.''

Volgens de SP-fractievoorzitter Marijnissen zou het uitblijven van politieke gevolgen naar aanleiding van het Srebrenicarapport ‘onverteerbaar’ zijn. Ook hij herhaalde zijn oproep voor een parlementaire enquête. ”PvdA en VVD kunnen zo'n onderzoek nu niet meer blokkeren. Dat is onverantwoord richting de slachtoffers en de leden van Dutchbat.'' Volgens Marijnissen is het rapport schokkend, en draagt het kabinet Lubbers grote verantwoordelijkheid voor het drama.