JA21 verandert belofte bij doorrekening CPB
JA21 heeft zijn verkiezingsplannen aangepast voor de doorrekening door het Centraal Planbureau (CPB). De plannen die bij het CPB zijn ingediend, verschillen van het verkiezingsprogramma. Lijsttrekker Joost Eerdmans spreekt de verschillen niet tegen in Nieuwsuur en noemt de doorrekening een "project apart". Hij benadrukt dat Michiel Hoogeveen, en niet hijzelf, de financieel woordvoerder is.
In het verkiezingsprogramma van JA21 staat dat de vliegbelasting moet worden afgeschaft. Dit zou een belasting van ongeveer 30 euro per ticket wegnemen. Bij het CPB stelde JA21 echter voor om de belasting te behouden en alleen de geplande verhoging terug te draaien. Een vergelijkbaar verschil is te zien bij de winstbelasting voor ondernemers. Het programma belooft een tarief van 20 procent. Voor de doorrekening werd een tarief van 22 procent ingediend, wat ondernemers miljarden extra zou kosten.
Deze verschillen maken het voor kiezers lastig om te begrijpen wat JA21 precies wil en wat de gevolgen voor het begrotingstekort zijn. Eerdmans ontkent dat dit verwarrend is en stelt dat mensen de programma's prima kunnen vergelijken. Volgens hem zijn de verschillen ontstaan omdat partijen zelf hun maatregelen voor de doorrekening bij het CPB inleveren.
Partijen kunnen hun voorstellen twee keer aanpassen nadat het CPB de eerste berekeningen heeft gemaakt. Dit biedt ruimte om bijvoorbeeld belastingen te verhogen of uitgaven te verlagen om aan de begrotingsregels te voldoen. Wat JA21 precies heeft veranderd, blijft geheim. In de doorrekening staat dat de partij de AOW-leeftijd sneller wil verhogen, iets dat niet in het verkiezingsprogramma staat.
Soms zijn maatregelen in de doorrekening juist duurder. Het CPB stelt dat JA21 de dividendbelasting wil afschaffen, wat jaarlijks 3,6 miljard euro kost. Ook dit wordt niet genoemd in het partijprogramma. Over energiebeleid is JA21 duidelijker: de partij wil weer naar gas boren in Groningen vanaf 2034. Eerdmans wil onderzoeken hoe de Groningse bodem stabiel kan worden gemaakt, ondanks mogelijke nieuwe aardbevingen.
JA21 wil fors investeren in kernenergie en mikt op 20 gigawatt uit kerncentrales binnen 25 jaar. Dit betekent de bouw van veertien tot twintig reactoren, wat ongeveer 200 miljard euro zou kosten. Deze plannen staan in contrast met de 800 miljoen euro die voor volgend jaar is gereserveerd in het partijprogramma. Kernenergie wordt gezien als betrouwbaarder dan wind en zon, omdat kerncentrales continu energie leveren.
