Wie is María Corina Machado en wat is haar band met Trump?

De Nobelprijswinnaar van dit jaar, María Corina Machado, is het gezicht van de Venezolaanse oppositie. Ondanks de dreiging van arrestatie bleef ze na de omstreden presidentsverkiezingen van juli 2024 in Venezuela, waar ze sindsdien ondergedoken is en politiek actief blijft. Een portret.

De Venezolaanse oppositieleider Maria Corina Machado is een moedige en toegewijde voorvechter van vrede, zo oordeelde het Noorse Nobelcomité en kende haar dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede toe. De 58-jarige leeft al meer dan een jaar ondergedoken.

"Je mond opendoen en de waarheid vertellen heeft veel gevolgen in Venezuela", zei ze een paar dagen geleden in een interview met de Colombiaanse nieuwszender NTN24, wijzend naar gevangengenomen en vervolgde medeactivisten. Ze zei dat het gevaarlijk is voor Venezolanen om de staat waarin hun land verkeert te erkennen. Het land wordt sinds 2013 geregeerd door Nicolás Maduro, die de oppositie met toenemende wreedheid aanpakt.

Dochter van een ondernemer en supporter van straatkinderen

Machado, de oudste van vier dochters, bezocht een elite katholieke school in de hoofdstad van Venezuela en een kostschool in de Verenigde Staten. In 1992 richtte ze een stichting op ter ondersteuning van straatkinderen. Tien jaar later was ze medeoprichter van de vereniging Súmate ("Doe mee"), die pleit voor vrije en eerlijke verkiezingen.

Ze riep op tot een referendum tegen de toenmalige linkse president Chávez. Omdat Machado hierdoor doodsbedreigingen ontving, stuurde ze haar toen nog jonge kinderen naar de Verenigde Staten. Ze wonen nog steeds in het buitenland. In 2010 werd ze verkozen tot lid van de Nationale Vergadering – een functie waaruit ze in 2014 door de regering van Maduro op basis van zwakke argumenten werd ontheven.

Machado verenigde de oppositie in Venezuela

In 2023 kondigde Machado haar kandidatuur aan voor de presidentsverkiezingen van het jaar daarop en wist ze de traditioneel verdeelde oppositie te verenigen door meer dan 90 procent van de stemmen te behalen in de voorverkiezingen. De pro-regeringsrechterlijke rechterlijke macht verbood haar echter vijftien jaar lang haar ambt te bekleden vanwege vermeende onregelmatigheden tijdens haar tijd als parlementslid.

Desondanks reisde ze door het land om campagne te voeren voor de vervanger, de tot dan toe vrijwel onbekende González Urrutia, die net uit zijn pensioen was gehaald. Officieel won de autoritaire leider Maduro de verkiezingen opnieuw, maar de oppositie twijfelt aan zijn overwinning.

Onderduiken

Machado, 58, besloot onder te duiken na doodsbedreigingen en een arrestatiebevel, terwijl González Urrutia gedwongen werd in ballingschap te gaan in Spanje. In een video-interview met persbureau AFP vorig jaar legde Machado uit dat ze soms "wekenlang zonder menselijk contact" leeft. Wanneer ze dat wel doet, verschijnt ze onaangekondigd, bijvoorbeeld door een toespraak te houden vanuit de achterbak van een busje en vervolgens te vluchten op een motor.

Voorstander van economisch liberaal beleid

Machado vertegenwoordigt economisch liberale standpunten. Zo stelde ze de privatisering voor van het staatsoliebedrijf Petróleos de Venezuela (PDVSA), de belangrijkste inkomstenbron van het land. Venezuela beschikt over de grootste bewezen oliereserves ter wereld, maar door wanbeheer en corruptie is de productie ingestort. Volgens cijfers van de VN hebben zeven miljoen mensen – bijna een kwart van de bevolking – het ooit welvarende land verlaten vanwege de jarenlange economische crisis. Ook naar Nederland. 

"We zullen ons land bevrijden en onze kinderen naar huis halen", belooft Machado, die volgens geruchten onderdak heeft gevonden in de Amerikaanse ambassade in Caracas. Of Machado de Nobelprijs voor de Vrede op 10 december in Oslo persoonlijk in ontvangst kan nemen, valt nog te bezien. Haar dochter nam afgelopen december namens haar de Sacharovprijs voor de Mensenrechten van het Europees Parlement in ontvangst.

Trump

Vanaf haar onderduikadres spreekt Machado haar optimisme uit dat er binnenkort een machtswisseling in Venezuela zal plaatsvinden. Het land staat "op de rand van de overwinning", schreef ze op Platform X. Ze droeg de Nobelprijs op aan het Venezolaanse volk en de Amerikaanse president Trump.

Trump beschuldigt Maduro ervan drugsbendes te controleren en de drugshandel opzettelijk tegen de VS te gebruiken. Het Amerikaanse leger voert al weken operaties uit voor de kust van Venezuela tegen vermeende drugssmokkelaars. Er wordt vermoed dat de Amerikaanse regering overweegt haar operaties uit te breiden en militair geweld in te gaan zetten om een machtswisseling in Venezuela te bewerkstelligen.