SCP: Bedrijven moeten manieren van doen en denken aanpassen voor inclusiviteit
De diversiteit op Nederlandse werkvloeren neemt al jaren toe, maar dat betekent niet dat werknemers zich daardoor ook meer geaccepteerd voelen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat vandaag is verschenen. Werknemers met een migratieachtergrond ervaren juist vaker ongelijkheid en uitsluiting in organisaties waar mensen van verschillende achtergronden werken, dan in meer homogene bedrijven. Volgens het SCP komt dat doordat sociale normen in diverse organisaties minder scherp zijn, wat leidt tot meer onzekerheid in de omgang tussen collega's.
Uit het onderzoek blijkt dat ruim een kwart van de werkenden in Nederland een migratieachtergrond heeft. Toch werkt één op de vier nog in een vrijwel homogene omgeving. De verschillen tussen stad en platteland zijn groot: in steden werkt 67 procent in een diverse omgeving, tegenover 22 procent in landelijke gebieden, waar de bevolking vaak minder divers is.
Werknemers met een migratieachtergrond ervaren vaker discriminatie in organisaties met een gemengde samenstelling dan in meer homogene bedrijven. Dat speelt niet alleen bij doorgroeimogelijkheden, maar ook in dagelijkse omgang. Snelle veranderingen kunnen spanningen veroorzaken tussen groepen, vooral als er veel tijdelijke contracten zijn. Dan is er minder tijd om onderling vertrouwen op te bouwen. Veel discriminatie blijft bovendien onzichtbaar. Werknemers vinden het lastig om problemen te melden vanwege sociale risico’s of omdat ze denken dat er toch weinig verandert. Ondertussen heeft het management vaak geen goed beeld van wat er op de werkvloer speelt.
SCP-onderzoeker Lotte Vermeij benadrukt dat meer diversiteit niet vanzelf tot inclusie leidt. Werkgevers moeten hun organisatie actief aanpassen om een inclusieve cultuur te creëren. Als collega’s met verschillende achtergronden prettig samenwerken, helpt dat om maatschappelijke tegenstellingen te verkleinen. Volgens het SCP staat het draagvlak voor diversiteits- en inclusiebeleid momenteel onder druk, mede door discussies in de Verenigde Staten.
Het SCP adviseert werkgevers om verder te kijken dan wervingsbeleid. Uitsluiting en achterstelling zitten vaak in vanzelfsprekende gewoontes binnen organisaties. Medewerkers die afwijken van de norm worden daardoor minder gezien of moeten zich aanpassen. Het bureau raadt aan om deze patronen bespreekbaar te maken, ervaringen van werknemers serieus te onderzoeken en structureel mee te nemen in personeelsgesprekken. Ook moeten werkgevers investeren in een veilige werkomgeving waarin iedereen zich kan ontwikkelen en gehoord voelt en kritisch te kijken naar "manieren van doen en denken die binnen een organisatie normaal gevonden worden."
Wat daarmee precies bedoeld wordt is niet duidelijk.
