Sombere vooruitzichten voor het Europese milieu

Jippie

Hoe is het gesteld met het milieu in Europa? Het Europees Milieuagentschap heeft dit onderzocht en de conclusies gepresenteerd in zijn rapport, dat het elke vijf jaar publiceert. De resultaten voorspellen weinig goeds.

Om de vijf jaar verschijnt dit uitgebreide milieurapport over Europa – je zou het een fitnesscheck kunnen noemen. "Het dient echt als een milieugezondheidscheck om Europese en nationale beleidsmakers op de hoogte te brengen en natuurlijk om onze burgers te informeren", zegt Leena Ylä-Mononen, hoofd van het Europees Milieuagentschap. "Dus, hoe doen we het? Niet goed, eerlijk gezegd."

Europa wordt geconfronteerd met een dramatische achteruitgang van de natuur en habitats: de milieuvernietiging neemt toe en bedreigt de gezondheid, welvaart, concurrentiekracht en veiligheid van Europa, aldus Ylä-Mononen. "Europa is het snelst opwarmende continent en de klimaatverandering bereikt alarmerende niveaus. Dit bedreigt de voedsel- en waterzekerheid, de volksgezondheid, ecosystemen, infrastructuur en de economie als geheel."

De kwaliteit van het leven in Europa neemt gestaag af
Of, om het anders te zeggen: de levenskwaliteit in Europa neemt gestaag af. De omvang van bosbranden, hittegolven en overstromingen deze zomer alleen al zijn slechts de zichtbare tekenen. Daar komt nog "waterstress" bij: volgens het rapport lijdt een derde van de Europeanen al aan een gebrek aan zoet water of drinkwater. De trend is stijgend.

Het rapport vermeldt de volgende cijfers: Ruim 80 procent van de beschermde habitats verkeert in slechte of zeer slechte staat. De toestand van 60 tot 70 procent van de bodems in Europa is verslechterd en 62 procent van de waterlichamen verkeert niet in een goede ecologische toestand.

Wat moeten we dus doen? Europa moet dringend meer veerkracht opbouwen tegen de tastbare gevolgen van klimaatverandering, aldus vicevoorzitter van de Europese Commissie Teresa Ribera. Ze ziet zowel licht als schaduwzijde in het rapport van het Europees Milieuagentschap: "Het rapport laat zien dat de Europese Unie goed voorbereid is en op sommige gebieden vooruitgang heeft geboekt met belangrijke wetgeving. Op andere gebieden zijn echter transformatieve maatregelen nodig."

Het klimaatbeleid van de EU heeft al veel verbeteringen gerealiseerd
In principe betekent dit dat het door de EU ingezette klimaatbeleid consequent moet worden voortgezet. Het heeft op veel gebieden al verbeteringen gebracht: de EU loopt wereldwijd voorop in haar inspanningen voor klimaatbescherming. Volgens het milieurapport zijn de emissies van klimaatschadelijke gassen aanzienlijk verminderd, omdat fossiele brandstoffen sinds 1990 voor minder dan 40 procent zijn gebruikt. Tegelijkertijd is het aandeel hernieuwbare energiebronnen in de energiemix sinds 2005 verdubbeld, aldus het rapport.

Dit toont aan, zo bevestigt het milieurapport, dat de EU over voldoende kennis en strategieën beschikt om de versnellende klimaatverandering en de gevolgen ervan aan te pakken. Waar het nu om gaat, is de implementatie – dat wil zeggen een praktische vermindering van de uitstoot. Dit geldt met name voor de transport- en landbouwsector.

Alles is met elkaar verbonden
"Landbouw, bodemkwaliteit en het vermogen om de landbouwsector beter bestand te maken tegen de gevolgen van klimaatverandering behoren tot de belangrijkste uitdagingen op weg naar volledige koolstofneutraliteit van onze economie in 2050", aldus EU-commissaris Ribera.

Dit is de integrale aanpak, de klimaatexperts en EU-commissarissen in het panel in Brussel waren het hierover eens. Alles, van onze voeding tot de staat van onze waterwegen en bossen, hangt af van deze vraag. Want alleen intacte ecosystemen, aldus het hoofd van het Milieuagentschap, zijn Europa's levensverzekering.