Is de NAVO wel klaar voor een robotoorlog?

Tanks worden vervangen door drones en zelfopofferende voertuigen nemen de rol van zware artillerie over. In Oekraïne is dat ondertussen normaal geworden, maar is de NAVO wel voorbereid op deze 2.0-oorlog? 

00:00 Oorlog 2.0
01:23 Revolutie van oorlogvoering
04:14 Oorlog van nu
08:34 Hoe reageert het Westen?
11:42 Oorlog of gamen?
13:03 Hoe nu verder?

De verschuiving naar gedecentraliseerde, autonome en netwerkgebonden systemen verandert niet alleen de tactiek op het slagveld maar ook de strategische verhoudingen tussen staten. Waar conventionele oorlogsvoering traditioneel afhankelijk was van logistieke wolken van brandstof, munitie en bevoorrading, draait moderne oorlogvoering in toenemende mate om datastromen, vertrouwelijke netwerken en het beheer van sensors en effectoren op grote schaal.

Voor de NAVO betekent dit meerdere uitdagingen tegelijk:

• Operationele modernisering: Lidstaten moeten investeren in sensoren, communicatielinks en AI-gestuurde command-and-control-systemen die platformonafhankelijk zijn en veilig blijven onder vijandelijke elektronische aanval. Verouderde commandostructuren en trage besluitvorming voldoen niet in een omgeving waar beslissingen binnen seconden het verschil maken.

• Interoperabiliteit en standaarden: Een effectieve coalitie vereist dat uitrusting en informatie vloeiend tussen landen kunnen worden gedeeld. Dat vraagt bindende technische standaarden, gezamenlijke oefenprogramma’s en gedeelde doctrine voor het inzetten van autonome systemen en unmanned assets.

• Cyber- en elektronische oorlogsvoering: Systemen zijn kwetsbaar voor hacking, spoofing en jamming. NAVO moet niet alleen defensieve capaciteiten versterken, maar ook offensieve mogelijkheden ontwikkelen om vijandelijke netwerken uit te schakelen of te misleiden — en dat binnen juridische en politieke kaders.

• Logistieke transformatie: Hoewel drones en loitering munitions minder brandstof en bemanning nodig hebben, zijn ze afhankelijk van hoogwaardige halfgeleiders, batterijen en sensoren. De alliantie heeft strategische bevoorradingsketens en voorraden van kritieke componenten nodig, evenals productiecapaciteit binnen het bondgenootschap.

• Ethiek en recht: Het gebruik van autonome lethale wapens roept juridische en morele vragen op. NAVO-lidstaten moeten duidelijke regels opstellen over menselijke supervisie, aansprakelijkheid en proportioneel gebruik van geweld om escalatie en reputatieschade te vermijden.

• Politieke cohesie: Technologie alleen volstaat niet; politieke wil is cruciaal. Verschillen in threat-perception en defensiebudgetten tussen lidstaten kunnen snelle, gezamenlijke aanpassingen belemmeren. Het onderhouden van consensus over investeringen en operationele inzet blijft een prioriteit.

• Training en doctrine: Soldaten en planners moeten vertrouwd raken met nieuwe capaciteiten en beperkingen. Dat omvat oefenen in gedeelde virtuele en live-omgeving, het ontwikkelen van tegenmaatregelen en het opschalen van beslissingsprocessen naar lagere tactische niveaus.

Kortom, de 2.0-oorlog stelt de NAVO voor een transformatie die zowel technologisch als institutioneel is. Wie de controle heeft over data, secure processing en flexibele productiecapaciteit krijgt een beslissend voordeel. Voor de alliantie is de opdracht helder: sneller integreren, meer investeren in kritieke technologieën, duidelijke regels voor autonoom handelen en het versterken van interne solidariteit. Zonder die aanpassingen loopt de NAVO het risico achterop te raken in conflicten waar snelheid, netwerkcontrole en digitale weerbaarheid zwaarder wegen dan brute kracht.

Oorlog 2.0 (@ NOS op 3 on YouTube 200925 screenshot)