De EU het nieuwe China: Wil alle privéchats en foto's inzien en scannen vóór verzending
Volgens ingewijden ligt er in Brussel opnieuw een plan op tafel dat bedrijven en opsporingsdiensten de mogelijkheid zou geven om berichten en foto’s van gebruikers te bekijken. Het voorstel, bekend als de CSAM-verordening (Child Sexual Abuse Material) - ook bekend als chat-control - zou bedoeld zijn om kindermisbruik via internet en apps als WhatsApp en Gmail tegen te gaan. Volgens betrokkenen wordt er al sinds 2022 geprobeerd om een wet te maken, maar de kritiek op de voorgestelde opsporingsmethoden zou steeds roet in het eten gooien.
In Nederland zouden er jaarlijks meer dan 100.000 meldingen worden gedaan over verspreiding van kinderpornografisch materiaal. De Europese Commissie gebruikt die statistiek om de burgerrechten nog maar eens in te perken en te bespioneren en zou een uitgebreid pakket maatregelen hebben opgesteld om internetbedrijven te dwingen dit soort materiaal sneller op te sporen en te verwijderen. Critici benadrukken echter dat de plannen veel verder zouden reiken dan het bestrijden van misbruik alleen.
Deskundigen stelld dat het voorstel ertoe zou kunnen leiden dat diensten als WhatsApp en Gmail verplicht worden om in alle berichten mee te kijken. De AIVD zou gewaarschuwd hebben dat dit te veel risico’s oplevert voor de digitale veiligheid. In een verklaring zou de dienst hebben gezegd dat een dergelijk systeem toegang krijgt tot grote hoeveelheden persoonlijke gegevens, waardoor ook buitenlandse bedrijven zoals Google te veel macht zouden krijgen over Nederlandse gebruikers. Elk bericht en elke bijlage zou moeten worden ingezien en gescand. Oók privéberichten waarin mogelijk zeer gevoelige informatie staat.
Een ander kritiekpunt zou zijn dat het wetsvoorstel niet precies omschrijft hoe bedrijven het misbruik moeten opsporen. Daarmee zouden bedrijven zelf mogen bepalen hoe diep ze in de communicatie van gebruikers kijken. Omdat kinderpornografisch materiaal alleen opgespoord kan worden als end-to-end-versleuteling wordt doorbroken, zou dit het einde kunnen betekenen van de beveiliging die berichten nu juist beschermt.
Zelfs het Meldpunt Kinderporno zou hebben gewaarschuwd dat de wet een zeer grote inbreuk maakt op de privacy. Volgens het meldpunt hoort de verantwoordelijkheid bij overheden te liggen, niet bij commerciële bedrijven. Daarnaast zou er gevaar bestaan dat jongeren die onderling berichten en beelden delen, onterecht onder toezicht komen te staan. Ook zou er door gebrekkige software en falende AI en algorimen een grote kans zijn op foutieve meldingen, waardoor onschuldige burgers in beeld kunnen komen en zelfs valselijk beschuldigd kunnen worden.
Hoewel Nederland volgens berichten vorig jaar de urgentie erkende van de strijd tegen kinderpornografie, zou het zich hebben onthouden van stemming. De toenmalige minister van Justitie Dilan Yesilgöz schreef in een Kamerbrief dat de inbreuk op de privacy te groot zou zijn. Ook andere EU-landen zouden zich destijds tegen het voorstel hebben gekeerd, waardoor het Europees Parlement aanpassingen begon te bespreken.
Volgens ingewijden zou Denemarken, dat nu EU-voorzitter is, de kwestie opnieuw op tafel hebben gelegd. Het land zou het plan weer prioriteit geven en in de vergaderingen een tekst willen neerleggen die meer landen kunnen accepteren. Daarmee zou chatcontrole opnieuw een serieuze optie worden, ondanks de vele bezwaren van privacy-organisaties en zelfs de AIVD.
Privacyorganisaties zouden vooral naar Duitsland kijken, dat met een nieuwe regering mogelijk een sleutelrol speelt. Als Duitsland instemt, zou het voorstel doorgaan naar geheime onderhandelingen met het Europees Parlement. Gelekte informatie van voormalig Europarlementariër Patrick Breyer suggereert dat sommige landen die eerder nog "nee" zeiden, inmiddels twijfelen. Breyer waarschuwde dat chatcontrole neerkomt op het massaal scannen van berichten, iets wat volgens hem momenteel alleen in China gebeurt. Rond half oktober zouden de lidstaten verder praten over de CSAM-verordening.
Overheid wil al jouw berichten gaan inzien en scannen (Afbeelding: Gemini)
