VS valt Iran aan: tegenaanval op Israël, schade nucleaire faciliteiten nog onduidelijk

Redactie

Zullen de VS zich actief aansluiten bij Israëls oorlog tegen Iran? De VS hebben "met succes" drie nucleaire locaties in Iran aangevallen, waaronder Fordow, Natanz en Isfahan, zo kondigde president Donald Trump aan, terwijl het conflict tussen Israël en Iran zijn tweede week inging. Bij de operatie zijn Amerikaanse B-2-bommenwerpers ingezet,

Update 16.20 uur: Iran heeft de Verenigde Staten met sancties bedreigd en nieuwe aanvallen op Israël uitgevoerd. De Iraanse Revolutionaire Garde heeft de VS indirect bedreigd met aanvallen op militaire faciliteiten. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Aragchi heeft verdere onderhandelingen afgewezen.

De vicevoorzitter van de Russische Veiligheidsraad, Medvedev, verklaarde in Moskou dat president Trump een nieuwe oorlog was begonnen. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken in Peking verklaarde dat de Amerikaanse aanvallen in strijd waren met het Handvest van de Verenigde Naties. Pakistan wees erop dat de aanvallen in strijd waren met alle normen van het internationaal recht. Ook de Europese Unie uitte scherpe kritiek op de Amerikaanse interventie.

Paus Leo XIV riep beide partijen op om verantwoordelijk en redelijk te handelen. In een toespraak op het Sint-Pietersplein in het Vaticaan zei hij dat elk lid van de internationale gemeenschap de morele verantwoordelijkheid heeft om de tragedie van oorlog te stoppen.

De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Aragchi heeft verdere onderhandelingen afgewezen. Hij noemde de eisen aan zijn land om terug te keren naar de diplomatie "irrelevant". Hij voegde eraan toe dat de VS alleen  de taal van dreigementen en geweld begrijpt. Aragchi kondigde aan dat hij vandaag naar Moskou zou reizen, waar een ontmoeting met de Russische president Poetin gepland staat.

Wat is er nu bekend over de aanval op Iran: Naast de Fordow-faciliteit vielen de VS ook de verrijkingsfaciliteit in Natanz en de kerncentrale van Isfahan aan. Volgens het Amerikaanse Ministerie van Defensie werd Isfahan aangevallen met kruisraketten vanaf een onderzeeër, terwijl de andere twee faciliteiten werden aangevallen met de zwaarste bunkerbommen in het arsenaal van het Amerikaanse leger.

Dit waren GBU-57-bommen, ook wel bekend als Massive Ordnance Penetrators. Hun hoge penetratiekracht is voornamelijk te danken aan hun gewicht van meer dan 13 ton. Volgens het Amerikaanse leger kan de "bunkerbuster" tot 60 meter diep door rotsen of gewapend beton heen dringen voordat hij ontploft.Volgens berichten werden in totaal 14 van deze bommen afgeworpen. Dit was de eerste operationele inzet van dit wapen. Delen van de kerncentrale van Natanz liggen ondergronds, terwijl Fordow volledig in een bergketen ligt en daardoor nog beter beschermd is.

De GBU-57 weegt ongeveer 13 ton en kan slechts door één type vliegtuig worden vervoerd: de B2-bommenwerper, die alleen de Verenigde Staten bezitten. Israëlische verzoeken aan de Verenigde Staten om de bom vrij te geven, zijn naar verluidt al jaren door de Verenigde Staten afgewezen.

<p>Recentelijk is er discussie ontstaan over hoeveel GBU-57-raketten er nodig zouden zijn om Fordow te vernietigen &ndash; en of zelfs die zouden falen vanwege de diepte en de dikke muren van gewapend beton, die naar verluidt op een geschatte diepte van 60 tot 80 meter in de bergketen ten zuiden van Qom zijn gebouwd. Sommige experts zouden tot de conclusie zijn gekomen dat alleen tactische kernwapens Fordow zouden kunnen vernietigen. Berichten dat een dergelijke inzet binnen de Amerikaanse leiding zou zijn overwogen, zijn ontkend.

Tijdens een briefing beschreef het Pentagon de details van de operatie, die ze "Midnight Hammer" noemden. De operatie werd uitgevoerd door zeven B2 stealth-bommenwerpers. De media hadden eerder gespeculeerd over een dreigende militaire aanval vanwege de vluchtbewegingen van dergelijke bommenwerpers boven de Stille Oceaan. Een hoge generaal verklaarde echter dat dit slechts een hoax was. Inclusief alle escortevliegtuigen ter bescherming waren er 125 vliegtuigen bij de aanval betrokken.

De omvang van de toegebrachte schade kan op dit moment niet met zekerheid worden ingeschat. Volgens Trump zijn de faciliteiten volledig verwoest. Het Iraanse persbureau IRNA schetst een ander beeld en meldt dat een deel van het gebied rond de uraniumverrijkingsfaciliteit in Fordow beschadigd is, verwijzend naar het crisiscentrum van de getroffen provincie.

De Amerikaanse Joint Chiefs of Staff verklaarden dat de evaluatie van de aanval nog enige tijd zou duren. De aangerichte schade zou echter enorm zijn. Chef-staf Caine herhaalde Trumps krachtige woorden niet. Persbureau AP heeft satellietbeelden van Planet Labs PBC bekeken. De beelden van Fordow tonen schade aan de bergwand waarin de faciliteit is gebouwd. Rotsen en aarde zijn op verschillende plaatsen weggeblazen. Deze beelden suggereren dat de VS daadwerkelijk "bunkerbusterbommen" hebben gebruikt om de faciliteit diep onder de grond te penetreren. Ondergrondse ruimtes en gangen zijn mogelijk ingestort.

Volgens het Amerikaanse leger stuitte het bombardement op geen enkele weerstand. Iran vuurde geen enkel schot af op de aanvallende vloot. Er zijn vandaag tegenaanvallen op Israël geweest, maar tot nu toe geen enkele op Amerikaanse militaire faciliteiten. De Iraanse staatsradio meldde dat er minstens 30 raketten op Israël zijn afgevuurd. Tien van de raketten zouden in centraal Israël zijn neergekomen, aldus Israëlische media, waaronder in woonwijken in Tel Aviv, Nes Tziona en Haifa.

Er zijn momenteel geen berichten over Iraanse aanvallen op het Amerikaanse leger in de regio. De VS heeft verschillende bases in de regio, waar 40.000 troepen gestationeerd zijn. De bases in Bahrein en Qatar aan de Perzische Golf liggen bijvoorbeeld hemelsbreed niet ver van Iran. Daarnaast bevinden zich in de regio talloze Amerikaanse oorlogsschepen.

Het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) heeft gemeld dat er tot nu toe geen verhoogde stralingsniveaus zijn gedetecteerd in de faciliteiten. IAEA-directeur Rafael Grossi heeft maandag een spoedvergadering van de Raad van Bestuur van de IAEA bijeengeroepen.

Het Internationaal Atoomenergie Agentschap stelt dat de aangevallen Iraanse faciliteiten in Isfahan geen of slechts kleine hoeveelheden nucleair materiaal bevatten. Eventuele besmetting zou zich beperken tot de beschadigde of verwoeste gebouwen, meldt het IAEA. Het materiaal bestond uit natuurlijk of laagverrijkt uranium.

Update 2.40 uur: De Amerikaanse president Donald Trump hoopt dat de aanvallen die hij op drie Iraanse nucleaire locaties heeft laten uitvoeren, Teheran weer terug naar de onmderhandelingstafel brengt. Volgens bronnen die bekend zijn met de zaak, plant Trump momenteel geen verdere Amerikaanse acties in Iran. Hij dringt er bij de Iraanse leiders op aan om "in te stemmen met het beëindigen van deze oorlog".

De Amerikaanse president kwam de afgelopen dagen tot de conclusie dat de inzet van Amerikaanse troepen noodzakelijk waren om de zwaar beveiligde nucleaire installaties van Iran uit te schakelen. Hij nam zijn besluit toen het duidelijk was dat de diplomatie nog steeds vastzat.

Terwijl Trump blijft hopen dat de diplomatie nu kan worden voortgezet, bereiden de Amerikaanse troepen in de regio zich voor op Iraanse vergeldingsmaatregelen.      

Trump kondigde aan dat hij zaterdag om 22:00 uur (plaatselijke tijd) een toespraak tot de natie zal houden vanuit het Witte Huis, na wat hij een "zeer succesvolle militaire operatie" noemde, gericht op Iraanse nucleaire faciliteiten.

De president had eerder aangekondigd dat de Verenigde Staten een “zeer succesvolle aanval” hadden voltooid op nucleaire locaties in Iran, waaronder Fordow, Natanz en Isfahan.

Trump plaatste ook een bericht op sociale media waarin hij zei: "FORDOW IS WEG."      

Inwoners van Qom een stad nabij de kerncentrale Fordow hoorden verschillende explosies buiten hun stad, volgens de Iraanse staatsmedia FARS News. De explosies kwamen nadat het luchtverdedigingssysteem in Fordow was geactiveerd, meldde FARS.

Update22 juni 01.50 uur
President Trump heeft een bericht geplaatst op Truth Social, het sociale medium waar hij vooral zelf op zit, met daarin een duidelijk statement: de VS heeft Iran aangevallen. Volgens Trump zijn alle vliegtuigen inmiddels buiten het Iraanse luchtruim en hebben ze bommen gegooid op drie nucleaire locaties, waarbij vooral Fordow zwaar is gebombardeerd.

Trump geeft ook aan dat het nu tijd is voor vrede, hoewel Iran daar mogelijk wel iets anders over denkt.


Israel Iran War US Deploys Nuclear-Capable Stealth Bombers (@CNN-News18 on YT 220625-screenshot)
Israel Iran War US Deploys Nuclear-Capable Stealth Bombers (@CNN-News18 on YT 220625)


Eerdere berichtgeving 21 juni 21.00 uur: Terwijl de spanningen met Iran verder oplopen zouden de VS zes B-2 stealth-bommenwerpers naar de Amerikaanse militaire basis op Guam hebben gestuurd. De New York Times en Fox News verwijzen naar vluchtgegevens en communicatie van de luchtverkeersleiding. De Washington Post interpreteert de actie hoogstwaarschijnlijk als een signaal van intimidatie richting Iran.

De 'vliegbewegingen' van de B-2-bommenwerpers worden nauwlettend gevolgd, vooral omdat het de enige strategische bommenwerpers zijn die de GBU-57 bunkervernietigende bommen kunnen vervoeren. Het 13 ton wegende wapen is de enige conventionele, niet-nucleaire optie om de ondergrondse nucleaire installaties van Iran te vernietigen.

Of de bunkerbommen zullen worden ingezet in het conflict tussen Israël en Iran blijft onduidelijk. De Amerikaanse president Donald Trump kondigde donderdag aan dat hij binnen twee weken een besluit zal nemen over deelname van de VS aan de oorlog. Volgens de NYT zal hij vanmiddag (lokale tijd) terugkeren naar het Witte Huis om de kwestie verder te bespreken. Israël beschikt echter niet over de benodigde B-2 straaljagers en GBU-57 bommen.

De VS heeft een grote luchtmachtbasis op het eiland Guam in de westelijke Stille Oceaan. De zes bommenwerpers zouden zijn vertrokken vanaf Whiteman Air Force Base in de Amerikaanse staat Missouri. Fox News meldt dat de bommenwerpers in de lucht werden bijgetankt. Dit wijst erop dat er een zware lading aan boord van de bommenwerpers zijn. De Amerikaanse omroep speculeert dat het om GBU-57-bommen zou kunnen gaan. Tussen Guam en Fordow, een centrale locatie van het Iraanse nucleaire programma, ligt hemelsbreed ongeveer 9500 kilometer. Er wordt gespeculeerd dat de B-2's na Guam zullen doorvliegen naar Diego Garcia wat op zo'n 4000 km afstand ligt van Fordow