‘Orwelliaans’: zelfs planeetwetenschap nu gecensureerd
Binnen enkele weken tijd zijn zeker honderden zogeheten abstracts zonder opgaaf van redenen verdwenen van de websites van de Lunar and Planetary Institute (LPI) in Houston. Sinds begin mei merken wetenschappers dat de pagina’s met hun inzendingen onvindbaar zijn. In plaats daarvan verschijnt een foutmelding. Het patroon is duidelijk: elke verdwijning heeft betrekking op diversiteit, gelijkheid en inclusie (DEI).
De woede in de wetenschappelijke gemeenschap is groot. Planetaire geoloog Ingrid Daubar van Brown University spreekt van ‘groteske censuur van wetenschap’. Senior-onderzoeker Mark Sykes noemt de ingreep ‘een fundamentele ethische mislukking’ en vergelijkt het herschrijven van de archieven met George Orwells 1984. Aan veel van de verwijderde abstracts wordt gerefereerd in andere artikelen. Hun plotselinge verdwijning betekent dat collegae niet langer kunnen nagaan hoe ideeën zich ontwikkeld hebben.
De LPI opereert niet rechtstreeks onder de federale overheid, maar valt wel onder de Universities Space Research Association (USRA) die via een langlopend samenwerkingscontract NASA-geld ontvangt. In een verklaring stelt USRA dat men, ‘in goed vertrouwen en op aanraden van juristen’, al het DEI-materiaal van publieke sites heeft gehaald om te voldoen aan ‘richtlijnen van de regering’ en dat herstel pas volgt na toestemming ‘van een bevoegde federale instantie’.
Achter de verwijdering schuilt een presidentieel decreet van 20 januari 2025 waarmee Donald Trump alle DEI-programma’s in federale instellingen en bij aannemers verbood. In de tekst noemt hij dergelijke initiatieven ‘illegale en immorele discriminatie-programma’s’ en draagt agentschappen op om binnen zestig dagen alle activiteiten te beëindigen. Een dag later verstuurde het Office of Personnel Management een sjabloonbrief waarin werknemers wordt gevraagd verborgen DEI-projecten te melden op straffe van ‘ongunstige gevolgen’. NASA bevestigde tegenover Business Insider dat het die instructies heeft opgevolgd.
Wetenschappers merken nu hoe breed de impact is. Een geschrapte bijdrage van Daubar bijvoorbeeld beschreef een mentorprogramma voor jonge onderzoekers op de InSight-Marsmissie en van collega David Trang werd een abstract gewist over mentaal welzijn onder extreme werkdruk tijdens planetaire missies. “Door deze stukken weg te halen raak je niet alleen data kwijt maar wis je ook onze cultuur,” zegt Trang.
Omdat LPI-conferenties traditioneel als digitaal archief voor de vakliteratuur gelden, dreigt een gat in de wetenschappelijke geschiedenis. Een ad-hoc coalitie van onderzoekers archiveert inmiddels kopieën van de verwijderde pdf’s op een particulier platform buiten de VS, zodat citaties behouden blijven en jonge wetenschappers hun werk kunnen tonen bij sollicitaties. Juristen waarschuwen intussen dat de open-eind-formulering van Trumps decreet ruimte laat voor verschillende interpretaties, waardoor instellingen uit voorzorg zelfs méér wissen dan al vereist is. De American Geophysical Union roept daarom op tot duidelijke richtlijnen die het bewaren van historische onderzoeksrecords veiligstellen, ongeacht politieke wendingen.
Zonnestelsel (@NASA-Hubbletelescope on Unsplash)
