Crisisoverleg Den Haag na afkeuren Europees defensieplan, Schoof houdt poot stijf

Jippie

Het is flink onrustig in Den Haag, nadat premier Dick Schoof door drie van de vier coalitiepartijen publiekelijk onder druk is gezet door de goedkeuring van de afspraken over de Europese herbewapeningsplannen te weigeren. Daarom roept Schoof donderdag de leiders van de coalitie bijeen voor een dringend overleg.

Volgens de NRC zou Schoof zijn hakken in het zand hebben gezet. Hij heeft de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB laten weten dat hij de motie van Eerdmans niet zal uitvoeren. Dit wordt bevestigd door bronnen in Den Haag.

Dinsdag stemde een krappe meerderheid van de Tweede Kamer tegen de herbewapeningsplannen van de Europese Commissie, nadat JA21-leider Joost Eerdmans een motie indiende. "Het is problematisch dat deze motie door drie van de vier coalitiepartijen is goedgekeurd, aangezien er al toezeggingen zijn gedaan. Dit is een lastige situatie voor Schoof," reageert politiek verslaggever Tessa van Viegen in Goedemorgen Nederland.

De plannen zijn gericht op het investeren van 800 miljard euro in veiligheid in de komende jaren. Bij een hoofdelijke stemming waren er 73 Kamerleden voor (waaronder PVV, BBB en NSC) en 71 tegen. "Schoof staat sowieso met lege handen."

NSC-leider Pieter Omtzigt waarschuwt dat het riskant is dat landen die al grote schulden hebben nog eens miljarden gaan lenen voor het versterken van de Europese defensie. Hij vreest voor "een nieuwe en ernstige schuldencrisis," waardoor landen "helemaal niet meer in staat zullen zijn om Oekraïne te ondersteunen."

De partijen verlangen nu van Schoof dat hij terug naar Brussel reist om het Nederlandse standpunt met betrekking tot de Europese plannen te herzien. "Hij staat hoe dan ook met lege handen," merkt Van Viegen op. "Er moet nog verder over de uitvoering van het plan worden gesproken, wat volgende week op een nieuwe top zal gebeuren. De coalitiepartijen willen dat Schoof daar een andere benadering van Nederland laat zien dan afgelopen week."

Of dit zal lukken, is nog maar de vraag. "In Brussel is er al veel onvrede over het feit dat de partijloze Schoof telkens met alle coalitiepartijen moet overleggen voordat hij een beslissing neemt." Schoof zelf zit daar natuurlijk niet op te wachten. "Hij wil met een mandaat in Brussel zitten en dacht dat hij dat had. Achteraf blijkt dat hij bijgestuurd moet worden. Dan komt hij niet goed over."

Volgende week wordt er in Brussel verder gesproken over de financiering van de herbewapeningsplannen. "Schoof wil dan duidelijkheid hebben over wat hij wel en niet kan toezeggen."

Sommige landen zijn alleen bereid om in te stemmen als de miljardeninvestering een subsidie is en geen lening. "In Nederland zijn we altijd voorzichtig met leningen. Ik verwacht dat we dat niet willen en dat Schoof tijdens de onderhandelingen aangeeft daar niet mee akkoord te gaan," denkt Van Viegen. "Het probleem is dat we niet meer kunnen zeggen dat we niet meedoen. Het betreft een meerderheid van Europese landen en die lijkt er te zijn."

De weerstand in Den Haag tegen Europese leningen is voornamelijk te herleiden naar de financiële crisis van 2008. Spanje en Griekenland hadden toen grote financiële tekorten en moesten aankloppen bij Noord-Europa, waaronder Nederland, om overeind te blijven.