Raad van State kritisch op asielwetten: 'Draagt niet bij aan het verminderen van de instroom'

Jippie

De twee kabinetsvoorstellen van minister Faber voor een strenger asielbeleid moeten niet in hun huidige vorm aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Dit is het oordeel van de Raad van State in een advies waar de coalitie met spanning naar uitkeek.

De voorstellen betreffen wetten die volgens het kabinet zouden moeten resulteren in "het strengste asielbeleid ooit". Echter, de Raad van State stelt dat het "niet aannemelijk is gemaakt" dat de maatregelen daadwerkelijk zullen bijdragen aan het beperken van de instroom of aan een efficiëntere asielprocedure.

De Raad van State, een belangrijk adviesorgaan van de regering, wijst ook op mogelijke problemen bij de uitvoering van deze wetten. "Er is een grote kans dat de maatregelen juist extra druk zullen leggen op de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en de rechtspraak."

In Den Haag worden de adviezen van de Raad van State over de kwaliteit van wetgeving en de mogelijke gevolgen voor de uitvoering meestal zeer serieus genomen. Desalniettemin hebben ministers de vrijheid om deze adviezen te volgen of naast zich neer te leggen.

Minister Faber van Asiel benadrukte dit ook herhaaldelijk. "Het advies is niet verplicht, ik kan er mee doen wat ik wil," zei ze afgelopen vrijdag nog. Haar partij, de PVV, streeft ernaar dat de wetten zo snel mogelijk door het parlement worden goedgekeurd. Vorige week verklaarde partijleider Wilders dat de wetten "snel en zonder wijzigingen" moeten worden ingevoerd. "Geen aanpassingen meer, geen getreuzel en tegenwerkingen."

Binnen de coalitie is de spanning al meerdere keren opgelopen vanwege het asielbeleid. De coalitiepartijen zijn het erover eens dat ze de asielopvang willen versoberen en het aantal asielzoekers in Nederland willen verminderen, maar over de aanpak verschillen met name NSC en PVV van mening.

Meer en complexere beslissingen
Volgens de raad zal de IND meer en complexere beslissingen moeten nemen als de wetten worden ingevoerd. "Over deze beslissingen zal ook vaker geprocedeerd worden, wat de druk op de rechtspraak vergroot."

De Raad voor rechtspraak heeft hier eerder ook al voor gewaarschuwd. Als procedures langer duren, verblijven mensen bovendien langer in de asielopvang, benadrukt de Raad van State. En de asielopvang zit al overvol.

In het advies wordt daarnaast gesproken over de "onzorgvuldige voorbereiding". "Dat er een politieke wens is om met spoed stappen te zetten voor de aanscherping van het nationale asielbeleid, is geen voldoende reden om stappen in de voorbereiding van wetgeving over te slaan of hier te weinig tijd voor te nemen", aldus de Raad van State.

Wat zijn de plannen?
Het advies van de raad betreft twee wetsontwerpen: één over een zogenaamd tweestatusstelsel en één met diverse maatregelen die moeten zorgen voor een afname van het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt.

Bij het tweestatusstelsel wordt een onderscheid gemaakt tussen personen die vluchten omdat ze individueel gevaar lopen in hun land (door afkomst, seksuele geaardheid of religie) en groepen die vluchten voor oorlog en (natuur)geweld. Deze laatste groep krijgt tijdelijk asiel. Momenteel is er geen dergelijk onderscheid.

Het andere wetsvoorstel voorziet in het verkorten van de tijdelijke verblijfsvergunning voor asielzoekers van 5 jaar naar 3 jaar. Onder andere de Raad voor de Rechtspraak heeft al kritiek geuit op de wetsvoorstellen vanwege de uitvoerbaarheid, oplopende wachttijden en toegenomen werkdruk.