VVD doet blij op partijcongres

De VVD heeft tijdens het partijcongres in de Brabanthallen in Den Bosch geprobeerd om een optimistisch gezicht te laten zien, ondanks interne spanningen en massale kritiek op het huidige kabinet. VVD-leider Dilan Yesilgöz benadrukte herhaaldelijk het belang van samenwerking, zowel binnen de coalitie als met oppositiepartijen, om Nederland bestuurbaar te houden in een tijd vol uitdagingen. Ze erkende de moeilijkheden, maar stelde dat de afspraken in het hoofdlijnenakkoord kansen bieden die de VVD in eerdere samenstellingen nooit had kunnen realiseren. “Wij nemen hier onze verantwoordelijkheid. Nederland kan zich geen chaos permitteren,” zei Yesilgöz.

Yesilgöz richtte haar blik niet alleen op binnenlandse kwesties, maar ook op de wereldwijde toenemende onverdraagzaamheid en conflicten. Ze benadrukte bovendien dat de VVD wil blijven werken aan integratie, bestaanszekerheid en veiligheid. Toch gaf ze toe dat het kabinet tot nu toe weinig indrukwekkende resultaten heeft geboekt, wat haar enthousiasme temperde. Desondanks bleef ze vasthouden aan de overtuiging dat doorzetten noodzakelijk is, vooral om vraagstukken die de VVD al lang wil oplossen, eindelijk aan te pakken.

Een centraal thema op het congres was integratie. Yesilgöz en andere prominente VVD'ers, zoals Kamerlid Bente Becker, spraken zich uit over het belang van het benoemen en aanpakken van integratieproblemen, ondanks de weerstand die dat oproept. Yesilgöz richtte zich daarbij specifiek op linkse partijen en hekelde hun vermeende onwil om het probleem te erkennen. Tegelijkertijd benadrukte ze dat de VVD alleen inwoners wil ondersteunen die de normen en waarden respecteren waar Nederland al eeuwen voor staat. Ze sprak zich daarnaast uit tegen de invloed van religieuze groeperingen op regeringsbeleid en noemde specifieke voorbeelden van onvrije denkbeelden die volgens haar verspreid worden vanuit islamitische landen, het Kremlin en Amerikaanse orthodoxe clubs.

De interne spanningen binnen de VVD kwamen duidelijk naar voren tijdens het congres. De nog altijd liberale jongerenbeweging van de VVD, de JOVD, publiceerde een enquête waarin een groot deel van de leden hun ongenoegen uitte over het kabinet. Uit een RTL-peiling bleek dat 77 procent van de VVD-kiezers geen vertrouwen meer heeft in de coalitie. Toch wist Yesilgöz met een tactische aanpak veel van die kritiek te neutraliseren. Ze steunde onverwacht een motie van oud-Kamerlid Pim van Strien, waarin werd opgeroepen om liberale kernwaarden niet te schenden. Hoewel deze motie door velen werd gezien als kritiek op de samenwerking met de PVV en bovendien vrijwel haaks staat op de huidige VVD-koers, wist Yesilgöz deze naar haar hand te zetten en kreeg de motie brede steun van de aanwezige leden.

Yesilgöz deed daarnaast een opmerkelijke handreiking naar de oppositie. Ze nodigde oppositiepartijen uit om samen begrotingen door de Kamers te loodsen en om integratieproblemen gezamenlijk aan te pakken. Ze stelde dat ‘geven en nemen’ essentieel is om Nederland bestuurbaar te houden. Toch ging deze uitnodiging gepaard met kritiek, onder meer op GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans en christelijke partijen zoals het CDA en de ChristenUnie. Ze hekelde hun gebrek aan daadkracht en stelde dat conservatieve religieuze groepen geen invloed meer mogen hebben op regeringsbeleid.

Die samenwerking met de oppositie wordt echter ook om een andere reden problematisch. De PVV heeft namelijk aangegeven geen interesse te hebben in brede afspraken met de oppositie. Geert Wilders liet via X weten dat hij al genoeg water bij de wijn heeft gedaan. Dit staat dus in contrast met Yesilgöz’ oproep om juist met de oppositie samen te werken aan het oplossen van grote vraagstukken.

Volgens Yesilgöz zal de VVD haar verantwoordelijkheid blijven nemen, hoe moeilijk de samenwerking in de coalitie en met de oppositie ook is. Ze stelde dat het liberalisme uiteindelijk het antwoord zal zijn op het wereldwijd groeiende populisme. Een wonderlijke uitspraak, aangezien de VVD onder Yesilgöz juist steeds meer afstand neemt van de liberale principes en zich steeds meer profileert als een rechts-populistische antimigratiepartij.

De populariteit van de VVD is sinds het tijdperk-Rutte flink afgenomen. In de peilingen staat de VVD op zo'n twintig zetels. Dat is een flink dieptepunt. Ter illustratie: bij de parlementsverkiezingen in 2006 en 1989 en 1972 haalde de VVD 22 zetels. Voor een lager verkiezingsresultaat dan dat moeten we terug naar 1971: toen haalde de partij niet meer dan zestien zetels.

Ondanks de spanningen sprak Yesilgöz over de VVD als een ‘grote liberale familie’. Ze benadrukte dat meningsverschillen binnen de partij mogen bestaan, maar dat de gedeelde waarden de partij verenigen. Deze boodschap werd kracht bijgezet door het benoemen van voormalig partijleider Mark Rutte tot erelid, een carnavalesk moment waarbij de aanwezigen hem met confetti en muziek bedankten voor zijn bijdragen.

De sfeer op het congres was al met al vooral informeel en luchtig, met afsluitend pils en de gebruikelijke bitterballen en goodybags voor de aanwezigen. Toch is dus duidelijk dat het vertrouwen van de VVD-leden in de coalitie buitengewoon fragiel is. Veel van hen verwachten dat het kabinet nog slechts een jaar tot anderhalf jaar zal blijven bestaan. De conservatieven kijken echter verder en bereiden zich al voor op de gemeenteraadsverkiezingen in 2026, waarbij de uitgedeelde campagnematerialen ook geschikt lijken voor een eventuele verkiezingsstrijd op landelijk niveau.