Duits, Frans of Italiaans studeren kan straks niet meer in Utrecht
De Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht staat voor een ingrijpende hervorming. Het bestuur heeft aangekondigd dat er zes bacheloropleidingen verdwijnen, in een poging om de toekomstbestendigheid van de faculteit te waarborgen en het toenemende financiële tekort te dichten. Deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat de diversiteit in onderwijs en onderzoek behouden blijft, terwijl de financiële situatie van de faculteit wordt gestabiliseerd.
Vanaf 2030 zullen de bacheloropleidingen Duits, Frans, Islam en Arabisch, Italiaans, Keltisch en Religiewetenschappen niet meer worden aangeboden. De instroom van nieuwe studenten stopt vanaf september 2026, waarmee de laatste lichtingen van deze studies van start zullen gaan. Deze opleidingen trekken al jaren minder dan 25 nieuwe studenten per jaar en worden door de faculteit niet langer als rendabel beschouwd.
De sluiting van deze opleidingen komt niet alleen voort uit de interne problematiek van de universiteit. De financiële druk op de Faculteit Geesteswetenschappen is aanzienlijk vergroot door de bezuinigingen die het huidige kabinet vanaf volgend jaar doorvoert. Het kabinet heeft aangekondigd jaarlijks 1 miljard euro minder te investeren in hoger onderwijs en wetenschap. Dit heeft geleid tot een versobering van het aanbod aan meerdere Nederlandse universiteiten. Zo is ook de Universiteit Leiden bezig met het herzien van het opleidingenaanbod binnen de geesteswetenschappen.
Volgens hoogleraar Koreastudies Remco Breuker, verbonden aan de Universiteit Leiden, moet bij dergelijke keuzes niet alleen gekeken worden naar wat een studie individueel oplevert, maar ook naar de kosten voor de samenleving als bepaalde expertise verloren gaat. Breuker stelde eerder: “Als je deze studies wil inperken moet je je niet afvragen wat de individuele student oplevert, maar wat het zou kosten als we deze expertise niet meer in Nederland hebben.”
Decaan Thomas Vaessens legt uit dat de faculteit al enige tijd kampt met financiële instabiliteit. “We hebben een opleidingenpalet dat in de loop der tijd financieel niet meer haalbaar is geworden,” aldus Vaessens. De kabinetsbezuinigingen hebben deze situatie verergerd, waardoor het tekort van de faculteit naar verwachting zal oplopen van ongeveer 7 miljoen euro in 2025 naar 13 miljoen euro in 2027.
Vaessens benadrukt dat een bezuiniging van 10% nodig is om de financiën tegen 2030 weer op orde te krijgen. “Dit is een grote uitdaging die niet kan worden opgelost met kleine ingrepen of tijdelijke maatregelen. Een structurele transitie is vereist,” licht hij toe. Hoewel gedwongen ontslagen momenteel nog niet aan de orde zijn, sluit het bestuur reorganisaties in de toekomst niet uit.
De transitie die de faculteit doorvoert is niet uitsluitend gericht op bezuinigen, maar maakt deel uit van een breder strategisch plan. Vaessens benadrukt dat er doordacht te werk wordt gegaan en dat de hervormingen zijn gebaseerd op een transitieplan met een bredere visie dan alleen financiële reductie. Het universiteitsbestuur heeft hiervoor steun en tijd toegezegd om deze veranderingen door te voeren.
De focus in de komende jaren ligt op interdisciplinaire samenwerking en onderwijs dat zich richt op thema’s die volgens Vaessens niet eenzijdig technologisch, economisch of politiek mogen worden benaderd. “De samenleving heeft onze expertise hard nodig,” aldus de decaan.
