China verhoogt staatsschuld fors om economie te versterken

China heeft aangekondigd de uitgifte van overheidsschuld aanzienlijk te verhogen om subsidies te verstrekken aan mensen met lage inkomens, de vastgoedmarkt te ondersteunen en het kapitaal van staatsbanken aan te vullen. Deze stappen zijn onderdeel van een breder plan om de stagnerende economische groei nieuw leven in te blazen.

Minister van Financiën Lan Foan verklaarde zaterdag tijdens een persconferentie dat er dit jaar meer ‘anticyclische maatregelen’ zullen worden genomen. Hoewel hij geen specifieke details gaf over de omvang van het fiscale stimuleringspakket, benadrukte Lan dat er nog ‘relatief veel ruimte is voor China om schulden uit te geven’.

De op één na grootste economie ter wereld kampt met sterke deflatoire druk als gevolg van een scherpe neergang in de vastgoedmarkt en fragiel consumentenvertrouwen. Deze factoren hebben de overmatige afhankelijkheid van China van export blootgelegd in een steeds gespannener mondiaal handelsklimaat.

Een breed scala aan economische data heeft de afgelopen maanden de verwachtingen niet waargemaakt, wat zorgen heeft gewekt bij economen en investeerders over het behalen van de groeidoelstelling van ongeveer 5% dit jaar. Bovendien bestaat de vrees voor een langer durende structurele vertraging van de economie.

Hoewel de gegevens voor september, die deze week worden vrijgegeven, naar verwachting verdere zwakte zullen tonen, blijft Zheng Shanjie, voorzitter van de Nationale Ontwikkelings- en Hervormingscommissie (NDRC), optimistisch. Hij verklaarde ‘volledig vertrouwen’ te hebben dat de groeidoelstelling zal worden gehaald.

Fiscale stimuleringsmaatregelen in China zijn het onderwerp van intense speculatie op de wereldwijde financiële markten, vooral na een bijeenkomst in september van het Politbureau, de hoogste leiding van de Chinese Communistische Partij. Tijdens deze bijeenkomst werd een verhoogd gevoel van urgentie gesignaleerd over de toenemende economische tegenwind.

Chinese aandelen bereikten tweejarige hoogtepunten en stegen binnen enkele dagen met 25% na die vergadering, maar zakten vervolgens door nervositeit over het ontbreken van verdere details over de aanvullende overheidsuitgaven.

Volgens een rapport van Reuters vorige maand is China van plan om speciale staatsobligaties ter waarde van ongeveer 2 biljoen yuan (258 miljard euro) uit te geven als onderdeel van nieuwe fiscale stimuleringsmaatregelen. De helft hiervan zou worden gebruikt om lokale overheden te helpen hun schuldenproblemen aan te pakken, terwijl de andere helft subsidies zou verstrekken voor de aankoop van huishoudelijke apparaten en andere goederen, evenals het financieren van een maandelijkse toelage van ongeveer 800 yuan (103 euro) per kind voor alle huishoudens met twee of meer kinderen.

Daarnaast meldde Bloomberg News dat China overweegt tot 1 biljoen yuan (129 miljard euro) aan kapitaal te injecteren in zijn grootste staatsbanken om hun capaciteit te vergroten om de economie te ondersteunen, voornamelijk door het uitgeven van nieuwe staatsobligaties.

Aanvullende schulduitgifte in China is doorgaans onderworpen aan formele goedkeuring door het Nationale Volkscongres, dat naar verwachting de komende weken bijeenkomt.

De centrale bank kondigde in september de meest agressieve monetaire steunmaatregelen aan voor de economie sinds de COVID-19-pandemie. Deze omvatten diverse stappen om de vastgoedsector uit een jarenlange neergang te halen, waaronder renteverlagingen op hypotheken.

Hoewel deze maatregelen de aandelenkoersen in China hebben doen stijgen, menen veel analisten dat Peking ook diepgewortelde structurele problemen moet aanpakken, zoals het stimuleren van consumptie en het verminderen van de afhankelijkheid van met schulden gefinancierde infrastructuurinvesteringen.

Het merendeel van China's fiscale stimulansen gaat nog steeds naar investeringen, maar de rendementen daarop nemen af en de uitgaven hebben lokale overheden opgezadeld met een schuld van 13 biljoen dollar.

Minister Lan gaf aan dat Peking lokale overheden zal ondersteunen bij het oplossen van hun schuldenproblemen en voegde daaraan toe dat zij in de laatste drie maanden van dit jaar nog een gezamenlijk bedrag van 2,3 biljoen yuan (297 miljard euro) te besteden hebben, inclusief schuldquota en ongebruikte fondsen. Lokale overheden zullen ook worden toegestaan om ongebruikte grond terug te kopen van projectontwikkelaars, een maatregel die zowel de vastgoedmarkt als de financiële positie van lokale overheden moet ondersteunen.

Lage lonen, hoge jeugdwerkloosheid en een zwak sociaal vangnet betekenen dat de uitgaven van huishoudens minder dan 40% van de jaarlijkse economische output uitmaken, ongeveer 20 procentpunten onder het wereldwijde gemiddelde. Ter vergelijking: de investeringen liggen 20 procentpunten boven het gemiddelde.

Een privaat rapport van het wervingsplatform Zhaopin toonde aan dat het gemiddelde salaris dat door recruiters in 38 grote Chinese steden wordt aangeboden, in het derde kwartaal met 2,5% is gedaald ten opzichte van het tweede kwartaal. Deze trend benadrukt de noodzaak voor Peking om consumptie te stimuleren en het vertrouwen van zowel consumenten als bedrijven te herstellen.

De Zweedse meubelretailer Ikea, waarvan de 39 winkels in China de gevolgen van de vastgoedcrisis hebben ondervonden, riep Peking donderdag op om verdere stimuleringsmaatregelen in te zetten. Het bedrijf benadrukte dat extra inspanningen nodig zijn om de binnenlandse consumptie te stimuleren en de economische groei te ondersteunen.

De aankondiging van China om de overheidsschuld aanzienlijk te verhogen en extra stimuleringsmaatregelen te treffen, onderstreept de groeiende bezorgdheid over de staat van de economie. Terwijl beleidsmakers streven naar kortetermijnoplossingen om de groeidoelstellingen te halen, blijft het aanpakken van diepgewortelde structurele problemen een cruciale uitdaging voor de langetermijngezondheid van de Chinese economie.