Kwakzalfprijs om osteopathie naar NVAO

De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) is door de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) bekroond met de Meester Kackadorisprijs 2024. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een persoon of organisatie die volgens de vereniging de kwakzalverij bevordert. Dit jaar kreeg de NVAO de prijs vanwege de accreditatie van de eerste bacheloropleiding osteopathie in Nederland, een omstreden alternatieve geneeswijze. De uitreiking vond plaats op 5 oktober tijdens het symposium van de VtdK in Amsterdam.

De NVAO, verantwoordelijk voor de kwaliteitsbewaking van het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen, keurde in 2023 de vierjarige opleiding osteopathie goed, aangeboden door de Internationale Hogeschool THIM van der Laan. Osteopathie, een behandelmethode die meer dan 100 jaar geleden werd ontwikkeld door de Amerikaanse autodidact Andrew Taylor Still, beweert dat een verstoorde beweeglijkheid van het lichaam pijn en andere klachten kan veroorzaken. Hoewel de theorie wetenschappelijk onbewezen is, geeft de accreditatie van de NVAO de opleiding een officieel karakter binnen het hoger onderwijs.

De accreditatie van de osteopathieopleiding heeft geleid tot felle kritiek van de VtdK, die de NVAO beschuldigt van het legitimeren van kwakzalverij. De vereniging benadrukt dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor de effectiviteit van osteopathie en hekelt het feit dat een officieel orgaan als de NVAO zulke opleidingen accordeert. De NVAO ontving eerder al kritiek in 2017, toen zij de opleiding manuele therapie accrediteerde, een andere alternatieve behandelmethode die door de VtdK als kwakzalverij wordt beschouwd, ook vanwege het feit dat er geen bewezen werking van uitgaat.

In een schriftelijke reactie op de prijsuitreiking liet NVAO-voorzitter Arnold Jonk weten niet aanwezig te kunnen zijn bij de ceremonie. Jonk verklaarde dat de NVAO geen oordeel velt over de wetenschappelijke merites van de opleidingen die zij accrediteert. "Onze rol beperkt zich tot het beoordelen van de onderwijskundige kwaliteit," aldus Jonk. Hij wees erop dat ook in andere Europese landen opleidingen in osteopathie geaccrediteerd zijn.

Jonk onderstreepte dat het niet de taak van de NVAO is om te bepalen of een opleiding voldoet aan de normen van evidence based medicine. Hij verwees naar de voortdurende discussies binnen de medische gemeenschap over de validiteit van bepaalde therapieën en benadrukte dat wetenschappelijke opvattingen evolueren. "De discussie over wat wel en niet evidence based is, hoort thuis in de medische gemeenschap, niet bij de NVAO," concludeerde hij.

Naast de NVAO waren ook het Ministerie van Defensie en het Limburgse district van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs 2024.

De Meester Kackadorisprijs wordt jaarlijks door de VtdK toegekend aan instellingen of personen die volgens de vereniging een platform bieden aan onbewezen en pseudowetenschappelijke behandelingen. Hiermee hoopt de vereniging aandacht te vestigen op de gevaren van alternatieve geneeswijzen binnen de gezondheidszorg.