J.D. Vance wint 'running mate' debat, Walz maakte een gespannen indruk

In de VS stonden vannacht vicepresidentskandidaten Walz en Vance tegenover elkaar in hun eerste en mogelijk laatste debat voor de verkiezingen in november. Hoewel de tegenstanders slechts de plaatsvervangers van presidentskandidaten Harris en Trump zijn, vermoeden waarnemers dat het tv-duel mogelijk beslissend kan zijn voor de uitkomst van de verkiezingen.

Update 11.00 uur: In tegenstelling tot het debat tussen Trump en Harris, hielden de Democraat Tim Walz en de Republikein J.D. Vance, kandidaten voor het Amerikaanse vicepresidentschap, hun debat beschaafd en inhoudelijk. Waar Kamala Harris meer punten scoorde in het tv-debat met Donald Trump, is dit debat door JD Vance gewonnen. De senator uit Ohio kwam zelfverzekerder over, was retorisch vaardiger en leek ook inhoudelijk beter voorbereid. Tim Walz daarentegen begon zichtbaar nerveus, keek vaak naar beneden om aantekeningen te maken en werd pas zelfverzekerder naarmate het debat vorderde.

JD Vance volgde een duidelijke strategie: geen verbale aanvallen tegen Walz; herhaaldelijk de prestaties van Donald Trump prijzen en tegelijkertijd Harris de schuld geven van alle problemen van de afgelopen vier jaar. Walz daarentegen liet veel kansen liggen om de aanvallen van JD Vance op Harris te corrigeren of te weerleggen. In plaats daarvan verwees de gouverneur van Minnesota herhaaldelijk naar hoe voorbeeldig de zaken gaan in zijn staat. De belangrijkste taak van de vice-presidentskandidaat is echter niet om het huidige werk te prijzen, maar om de prestaties van zijn presidentskandidaat te benadrukken. Walz deed dit te weinig.

In de afgelopen weken hebben Vance en Walz elkaar aangevallen met polemische kritiek. Walz bestempelde Vance als een "rare" en "extreme vent". Omgekeerd beschuldigde Vance de gouverneur van Minnesota ervan een "radicaal linkse" te zijn met banden met communistisch China. Daar was niets van te merken in het tv-debat. Het debat was grotendeels feitelijk en eerlijk. Vooral JD Vance probeerde zijn tegenstander niet persoonlijk aan te vallen, maar vriendelijk en empathisch over te komen. Vance schakelde echter wel over op de aanval als het over Harris ging. Hij gaf haar de schuld van de inflatie, de stijging van de voedselprijzen en de aanzienlijke toename van illegale vluchtelingen in de VS. De zittende president Joe Biden werd nauwelijks genoemd door Vance. De van nature vriendelijke "Coach Walz" liet zich te veel sussen door de onverwacht vriendelijke houding van zijn tegenstander. Hij had Trump en Vance harder kunnen aanpakken, vooral op het gebied van abortus en wapenwetten.

De discussie ging meteen over het Midden-Oostenbeleid. Op de vraag of ze een preventieve aanval van Israël op Iran en zijn nucleaire faciliteiten zouden steunen, gaven beide kandidaten ontwijkende antwoorden. Walz bekritiseerde Trump als "wispelturig". Als president heeft hij de voorkeur voor degenen die hem naar de mond praten. Met het oog op de situatie in het Midden-Oosten waarschuwde Walz voor een nieuw presidentschap van Trump. Solide leiderschap is belangrijk. Een bijna 80-jarige die zich zorgen maakt over de omvang van zijn publiek bij campagne-evenementen is niet de persoon die op dit moment nodig is. Hij bekritiseerde verder Trump omdat hij zich terugtrok uit de nucleaire deal met Iran, waardoor Iran dichter bij een kernwapen is gekomen. Vance benadrukte daarentegen dat Amerika stabiliteit heeft ervaren in de vier jaar van het presidentschap van Trump. De zwakte van de huidige Amerikaanse regering zou mede verantwoordelijk zijn voor de vele huidige oorlogen en crises.

Walz bekritiseerde Trump eveneens om zijn betrokkenheid bij de benoeming van drie conservatieve rechters van het Amerikaanse Hooggerechtshof, die daarna besloten om een landelijk recht op abortus, dat bijna vijftig jaar had bestaan, te schrappen. Vance, die bekend staat om zijn conservatieve opvattingen over abortus, hanteerde tijdens het debat plotseling een gematigdere toon en gaf aan geen nationaal verbod op abortus te steunen, iets wat hij eerder wel heeft gedaan.

De voor Amerikaanse burgers belangrijke onderwerpen economie, inflatie en immigratie kregen veel ruimte in het debat. Vance wist hier punten te scoren met gewaagde, soms valse beweringen. Walz daarentegen was overtuigender op het gebied van abortus, klimaatbescherming en wapenwetten.

Walz maakte de beste indruk op het punt waar hij het gedrag van Trump aankaartte na het verliezen van de verkiezingen van 2020 en de bestorming van het Capitool op 6 januari. Terwijl Vance een ontwijkend antwoord gaf op de vraag of Trump en hij de verkiezingsuitslag opnieuw zouden aanvechten na een nederlaag, zei Walz duidelijk en ondubbelzinnig: "De winnaar moet de winnaar zijn." En met het oog op de toespraak van Trump voor de bestorming van het Capitool voegde hij eraan toe: "De woorden van een president doen er toe." Walz maakte echter ook fouten. In het begin verwarde hij Israël met Iran. En toen hij werd geconfronteerd met het feit dat hij het Chinese bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 niet had gevolgd vanuit Hong Kong, zoals werd beweerd, maar vanuit Nebraska, antwoordde Walz niet overtuigend: "Ik heb me vergist."

De tv-debatten van de vicepresidentskandidaten spelen normaal gesproken geen rol. De presidentskandidaten zijn doorslaggevend voor de verkiezingsuitslag. Maar dit jaar is er veel anders. Trump en Harris staan gelijk in de zeven 'swing-states'. En het is hoogst onwaarschijnlijk dat er nog een tv-debat volgt. In dat opzicht kan dit tv-debat tussen de runners-up misschien toch de doorslag geven voor zwevende kiezers. Ongeacht de verkiezingsuitslag op 5 november heeft het overtuigende optreden van JD Vance hem gekwalificeerd voor de politieke erfenis van Trump.

Samenvatting ( door VRT):

Eerdere berichtgeving: Het debat tussen de Democratische gouverneur van Minnesota, Walz, en de Republikeinse senator uit Ohio, Vance, vond woensdag om 3.00 uur Nederlandse tijd plaats in New York. Het evenement wordt uitgezonden door CBS. Het zal beide kandidaten de kans geven om zichzelf voor te stellen aan de Amerikaanse kiezers, hun respectievelijke presidentskandidaten Harris en Trump te verdedigen en de tegenpartij een hak te zetten. Het debat zal 90 minuten duren, inclusief twee pauzes van vier minuten. Er zullen geen openingsverklaringen of live publiek aanwezig zijn. De kandidaten mogen geen van te voren gemaakte aantekeningen gebruiken, maar krijgen pen, papier en water. Ze hebben elk twee minuten om een vraag te beantwoorden, gevolgd door twee minuten voor een antwoord van hun tegenstander en een antwoord van één minuut. Een fact check door de moderators is niet gepland. Vance heeft het laatste woord - dit is beslist door een muntstuk op te gooien.

Wie is J.D. Vance?
James David Vance is sinds 2023 de senator van de staat Ohio. Hij staat bekend als een uitgesproken conservatief: hij is fel tegen abortus, kritisch over de woke-cultuur en pleit voor het gezin als fundament van de samenleving. In het verleden heeft Vance zich echter zeer negatief uitgelaten over Trump; tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen in 2016 noemde hij hem zelfs publiekelijk een 'idioot'. Tegenwoordig is Vance echter volledig achter Trump gaan staan.

Wie is Tim Walz?
Tim Walz is sinds 2019 de gouverneur van Minnesota. Daarvoor was hij van 2007 tot 2019 vertegenwoordiger in het Huis van Afgevaardigden voor dezelfde staat. Hij wordt gezien als een progressieve politicus. Gedurende zijn politieke loopbaan heeft hij zich sterk ingezet voor gratis schoollunches, zodat ook kinderen uit gezinnen met een laag inkomen naar school konden gaan. Daarnaast streefde hij ernaar om de medische kosten te verlagen en de criminaliteit in de Verenigde Staten aan te pakken.

Debat tussen Walz en Vance kan ongewoon grote rol spelen in de presidentsverkiezingen
Volgens peilingen is er een nek-aan-nek race tussen de Democraat Harris en de Republikein Trump gaande. De indruk die Walz en Vance maken zou zwevende kiezers kunnen overtuigen. Bovendien kan het debat voor beide campagneteams het laatste zijn voor de presidentsverkiezingen, historicus Douglas Brinkley vertelde aan MSNBC dat dit het belangrijkste vice-presidentiële debat in de geschiedenis van de VS zou kunnen zijn. Volgens Brinkley zou een uitstekend optreden van runner-up Vance de laatste kans van Trump kunnen zijn om de verkiezingen te winnen. Harris ligt momenteel iets voor op Trump in de peilingen.

Walz is vaak enthousiaster en gewoner als hij het Amerikaanse volk toespreekt, terwijl Vance scherp debatteert en intellectueler overkomt. Het verschil tussen de twee kandidaten zal daarmee nog duidelijker zichtbaar worden tijdens het debat. 

Zowel Walz als Vance hebben zich de afgelopen weken intensief voorbereid op het tv-duel. De thema's migratie, abortus en economie staan centraal in de verkiezingscampagne - en dus waarschijnlijk ook in het duel. De Republikeinen rond Trump en Vance beschuldigen de Democraten van een mislukt beleid aan de zuidgrens met Mexico. Op het gebied van abortus pleiten de Democraten voor herstel van het landelijke recht op abortus ( Roe vs Wade), terwijl de Republikeinen de beslissing aan de staten willen overlaten.

Op het gebied van economisch beleid geven de Republikeinen de regering onder president Biden en Harris de schuld van de hoge kosten van levensonderhoud. Harris en Walz van hun kant zijn voorstander van investeringen, bijvoorbeeld in klimaatbescherming, versterking van het arbeidsrecht en hogere belastingen voor de rijken.

Het debat zou ook kunnen leiden tot persoonlijke sneren. In de verkiezingscampagne heeft Vance vraagtekens geplaatst bij de militaire carrière van Walz, terwijl deze laatste de Republikein als "vreemd" heeft omschreven en kritiek heeft geuit op zijn nauwe banden met miljardairs.