Heel oud worden? Luister niet naar oude mensen
De recente dood van de oudste persoon ter wereld, de 117-jarige Spaanse Maria Branyas Morera, zal sommige mensen aan het denken hebben gezet over hoe ze zelf zo oud kunnen worden. Maar wetenschappers zeggen dat het het beste is om geen adviezen voor een lang leven op te volgen van de honderdplussers zelf.
Volgens de website van Guinness World Records geloofde Branyas dat haar lange leven kwam door "orde, rust, een goede band met familie en vrienden, contact met de natuur, emotionele stabiliteit, geen zorgen, geen spijt, veel positiviteit en wegblijven van giftige mensen". Maar volgens Richard Faragher, hoogleraar biogerontologie aan de Universiteit van Brighton, proberen wetenschappers in werkelijkheid nog steeds te achterhalen waarom sommige mensen ouder dan 100 jaar worden.
Volgens Faragher zijn er twee hoofdtheorieën waren en sluiten deze elkaar niet uit. De eerste is dat sommige individuen gewoon geluk hebben. Met andere woorden, alleen omdat honderdjarigen bepaalde gewoontes hadden, betekende dit niet dat die gewoontes hun levensduur bepaalden: een fout in de logica die bekendstaat als de ‘survivorship bias’. "Alleen omdat je het hebt overleefd om zestig sigaretten per dag te roken, betekent niet dat het roken van zestig sigaretten per dag goed voor je is", aldus Faragher.
De tweede theorie is dat honderdjarigen specifieke genetische kenmerken hebben die hen in staat stellen om langer te leven. Met andere woorden, ze zijn robuuster ‘gebouwd’ als gevolg van hun genetica. Beide theorieën leiden overigens tot dezelfde waarschuwing: "Neem nooit, maar dan ook nooit gezondheids- en levensstijltips aan van een honderdjarige." Faragher voegt toe: "Wat je ziet bij de meeste honderdjarigen, en dit zijn generalisaties, is dat ze niet veel bewegen. Vaak is hun dieet nogal ongezond." Bovendien roken sommige van ze. "Dit gaat in tegen veel epidemiologisch bewijs dat we hebben over hoe je je gezonde levensverwachting kunt verlengen", zegt Faragher, eraan toevoegend dat een groot onderzoek aantoont dat niet-roken, bewegen, met mate drinken en vijf porties fruit en groenten per dag eten de levensverwachting met wel 14 jaar kan verlengen. "Het feit dat honderdjarigen veel ongezonde dingen doen en toch gewoon door het leven slenteren, zegt dat ze ofwel geluk hebben of over het algemeen heel goede genen hebben.”
De 117-jarige Maria Branyas Morera erkende dat geluk een rol had gespeeld in haar lange leven, terwijl haar dochter Rosa Moret het ooit toeschreef aan genetica. "Ze is nooit naar het ziekenhuis geweest, ze heeft nooit botten gebroken, ze is in orde, ze heeft geen pijn", vertelde Moret in 2023 aan de Catalaanse televisie. Faragher voegt daaraan toe dat veel van de geopperde mogelijkheden voor waarom honderdjarigen langer leven, in feite voorbeelden van omgekeerde causaliteit kunnen zijn. Bijvoorbeeld, het idee dat een positieve mentale instelling je kan helpen om heel lang te leven, zou, althans gedeeltelijk, geworteld kunnen zijn in het feit dat mensen optimistischer zijn omdat ze een betere gezondheid hebben.
"Wanneer was de laatste keer dat je een echt positieve mentale houding had en kiespijn?" Kortom: wie graag oud wil worden moet het hebben van een flinke dosis geluk en goede genen. Een gezonde levensstijl helpt, maar biedt helaas geen garantie voor een lang leven. Het heeft dus geen zin om de adviezen van de hoogbejaarde ervaringsdeskundigen zelf op te volgen.
