Tabakszaken en supermarkten bespreken tabaksverbod met tabaksindustrie

Alle oproepen ten spijt, houden supermarkten tot 2024 vast aan de tabaksverkoop. Tegelijkertijd openen ze alvast aparte tabakswinkels, terwijl pompshops en tabakszaken zich voorbereiden op een groeiende clientèle. De branche overlegt komende zondag met de tabaksindustrie.

Waar de Lidl een jaar geleden tabak al uit de schappen verbande, kunnen rokers bij andere supermarkten nog volop terecht. Iets meer dan de helft van alle sigaretten komt uit de supermarkt. In de Volkskrant deed huisarts Rinske van de Goor onlangs een dringend beroep op Albert Heijn. Ze rekent voor dat de grootgrutter (ruim 1.100 winkels) de grootste tabaksdealer van Nederland is, met een marktaandeel van 29 procent. “Albert Heijn, neem je verantwoordelijkheid. Of verander anders je naam in Magere Heijn.”

In maart deden kankerpatiënten, artsen en ziekenhuizen ook al een oproep aan de supermarkten om tabak versneld uit de schappen te halen. Vooralsnog tevergeefs.

Uiteindelijk zullen de supermarkten er toch aan moeten geloven. De regering heeft immers het voornemen om de sigaret in 2024 helemaal uit de supermarkt te verbannen. Het doel daarvan is dat rookwaren minder gemakkelijk beschikbaar zullen zijn voor jongeren, waardoor ze minder in de verleiding komen om te gaan roken. Gezien het marktaandeel van de supermarkten zal het verkoopverbod grote gevolgen hebben voor zowel de supermarkten als de tabaks- en gemakszaken, tankstations en tabaksspeciaalzaken, waar de verkoop van rookwaren vooralsnog tot 2030 blijft toegestaan.

Informatiedag met tabaksfabrikanten
De brancheorganisatie van tabaksverkopers, NSO Retail, organiseert zondag 30 oktober in samenwerking met Distrifood een informatiedag voor alle betrokkenen om die gevolgen te bespreken. De dag wordt onder anderen gesponsord door tabaksfabrikanten Philip Morris International, Japan Tobacco International en Scandinavian Tobacco Group. De ‘samenkomst van ondernemers, winkelformules, groothandels, fabrikanten en leveranciers’ in Houten is er natuurlijk op gericht hoe partijen de tabaksverkoop in het land zo veel mogelijk op peil kunnen houden. Want “naast de beperking van verkooppunten rookwaren zullen ook onderwerpen als verdere verhoging tabaksaccijnzen, smaakjesverbod e-sigaretten, verbod op onlineverkoop en de gevolgen van de rechterlijke uitspraak reclamevergoeding” worden besproken. Dat laatste gaat over verboden verkoopbonussen voor winkeliers.

Eigen tabakswinkels van supermarkten
Eerder schreef Tabak Nee al dat sommige supermarkten niet van plan zijn om de tabak op te geven. In 2021 noteerde de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit 56 nieuwe registraties van tabaksspeciaalzaken. Daarbij zijn ook supermarktondernemers die eigen tabakswinkels beginnen. Zo vertelde de bedrijfsleider van een Plus-supermarkt in Eibergen vol trots over zijn nieuwe tabaksspeciaalzaak: “Ik heb de enige tabaksspeciaalzaak in Eibergen. Ik ben hier eventuele concurrentie mee voor.”

Bij Plus lijkt het openen van aparte tabakszaken ketenbeleid te zijn. Een ondernemer in Bussum die de Plus-supermarkt van haar ouders overnam, moest de Plus Aspirant-opleiding volgen waar de omgang met het aanstaande verkoopverbod voor tabak volgens haar veel aan de orde was geweest. Ook zij besloot een aparte tabakszaak tegenover de winkel te openen. Inmiddels opende ook een Plus-supermarkt in Soesterberg een aparte tabakswinkel. “De ruimte van de tabakszaak is groot genoeg om klanten met een winkelwagen te kunnen ontvangen”, meldt Foodclicks.

Veel meer klanten voor gemakszaken
Ondertussen betekent het verkoopverbod van tabak in supermarkten toch vooral dat de speciaalzaken er veel meer klanten bij zullen krijgen. Dat is de logische verwachting van brancheorganisatie NSO Retail. Volgens directeur Jan-Willem Burgering telt Nederland 2.200 tankstationshops en 1.600 gemakswinkels, een kleine 4.000 zaken ruwweg. “En er komen erbij, franchisenemers van supermarkten zijn in gesprek met ketens om gemakswinkels of zelfs een speciaalzaak te beginnen”, zegt de NSO-voorman in een artikel op Distrifood. Hij verwacht dat tabaks- en gemakszaken er op termijn 185 klanten bij krijgen. Per dag. Tussen 2024 en 2030 voorziet hij een omzetverschuiving naar de tabaksspeciaalzaken van ongeveer 2,5 miljard euro. De stijgende inkomsten hebben overigens een tijdelijk karakter; zelfs NSO Retail gaat ervan uit dat er na 2040 een rookvrije generatie is.

Rookpreventie Jeugd ziet de opening van al die nieuwe tabakswinkels niettemin met lede ogen aan en pleit al langer voor de invoering van een vergunningstelsel voor tabaksverkopers. “Alleen met een vergunningstelsel is te voorkomen dat er te veel nieuwe zaken worden geopend of dat tabakswinkels zich in de nabijheid van scholen vestigen”, stelt voorzitter en longarts Wande de Kanter.

AH onderzoekt opheffen servicebalie
Behalve over het openen van aparte tabakszaken, denken supermarkten ook na over de gevolgen binnen de supermarkt. Daarom experimenteert Albert Heijn nu met precies één tabaksvrije supermarkt, in Pijnacker. De servicebalie heeft in een nieuwe vestiging plaatsgemaakt voor bezorgkluisjes. Slim volgens retailkenner Bart Fischer. “De sigaretten zijn de winkel uit. Dat lijkt me een goede oplossing, die kosten bespaart. Deze kostbare ruimte kan worden gebruikt voor extra assortiment. Zeker in combinatie met meer en meer selfservice past dit uitstekend. De komende tijd gaan supermarkten leren hoe ze met de vrijgekomen ruimte om kunnen gaan.”

Sigarettenpeuken (https://img.freepik.com/vrije-photo/gebroken-sigarettenregeling_23-2148537731.jpg?w=740&t=st=1666607253~exp=1666607853~hmac=6d3f8664dd277ad8bf6e16b310fa5385f28dceeffb558e5b8e0ac4a452c94733)
Sigarettenpeuken (Afbeelding: Freepik)