Brazilië kiest nieuwe president, volgens peilingen Lula aan kop

Vandaag wordt in Brazilië een nieuwe president gekozen.

Meer dan 156 miljoen mensen worden opgeroepen om een beslissing te nemen. Het linkse ex-staatshoofd Lula da Silva neemt het op tegen de zittende rechtse president Bolsonaro. Andere kandidaten zullen volgens waarnemers geen groot deel van de stemmen halen. Als geen van de kandidaten meer dan 50 procent haalt, vinden er herverkiezingen plaats.

Brazilië is de grootste economie van Latijns-Amerika en bevindt zich in een diepe recessie. Ook politiek is het land diep verdeeld.

Update 13.25 uur: Volgens de meest recente peilingen gaat Lula aan kop met 50 tot 51 procent van de stemmen, en komt Bolsonaro waarschijnlijk uit op zo'n 36 tot 37 procent van de stemmen. Als deze uitslag klopt, kan Lula al in deze eerste ronde gekozen worden als president. Om dat te bereiken is een meerderheid van de stemmen nodig. Lukt dit niet, dan is er op 30 oktober een tweede ronde.

Bolsonaro's tegenstander, oud-president en oud-vakbondsleider Luiz 'Lula' da Silva, hoopt tijdens deze verkiezingen op een politieke comeback. Lula was president tussen 2003 en 2010 in een tijd dat de Braziliaanse economie groeide, onder meer vanwege de groei van grondstoffenexport en oliewinning. Maar Lula kon na twee termijnen niet meer herkozen worden, waarna zijn opvolger Dilma Rousseff aan de macht kwam. Lees meer bij NOS.

Lula noemt Bolsonaro een moordenaar vanwege zijn falend coronabeleid. De zittende president wuifde de risico's van COVID-19 weg en noemde het een 'lichte verkoudheid'. Met ongeveer 700.000 doden is Brazilië een van de landen die het hardst door de pandemie zijn getroffen.

Bolsonaro beschrijft zijn tegenstander als een dief met een veroordeling wegens corruptie. Lula's terugkeer in de politiek werd mogelijk gemaakt omdat het Hooggerechtshof in 2019 een corruptieveroordeling tegen hem vernietigde en hij werd vrijgelaten uit de gevangenis na honderden dagen in de gevangenis te hebben gezeten.

Zal Bolsonaro de verkiezingsuitslag accepteren?
Net als de voormalige Amerikaanse president Trump heeft de zittende Bolsonaro al aangegeven dat hij het resultaat mogelijk niet erkent. Hij zei meermaals dat hij de verkiezingsuitslag zou betwisten bij verlies. 'Alleen God' kan hem uit zijn ambt ontzetten, zegt Bolsonaro, die zonder enig bewijs al beweert dat er wijdverbreide fraude is in het elektronische stemsysteem van Brazilië. Volgens Lula zal Bolsonaro bij een nederlaag voor 'onrust'  kunnen zorgen.

Ex-militair Bolsonaro won vier jaar geleden met de beloftedoor dat hij Brazilië zou ontdoen van corruptie, de werkloosheid zou verminderen en de economie zou stimuleren. Daarmee trok hij de stemmen van de elite van het land, ondernemers, maar ook veel gewone mensen aan zijn zijde, meldt Reuters. Van zijn beloften is echter weinig overgebleven, zo schrijft het persbureau.

Honger als campagneprobleem
Voedselvoorziening is een belangrijk campagnethema. Zoals het persbureau AFP meldt, is Brazilië in 2021 opnieuw op de hongerkaart van het Wereldvoedselprogramma (WFP) verschenen, omdat ongeveer 29 procent van de bevolking leeft met 'matige of ernstige voedselonzekerheid'. Het land verdween pas in 2014 van de hongerkaart, nadat een economische boom en massale sociale programma's miljoenen uit de armoede hebben gehaald tijdens de regering van Lula.

Bolsonaro zelf ergerde zich onlangs aan het belang van het onderwerp in de Braziliaanse verkiezingscampagne. “Honger in Brazilië? Het is niet zo erg als wordt gezegd", zei hij in augustus. En zijn minister van Economische Zaken Guedes zei over een studie volgens welke 33 miljoen van de ongeveer 217 miljoen Brazilianen worden bedreigd door honger: "Dat is een leugen. Dat is niet waar."

Campagne voeren voor kiezers met een laag inkomen
Om kiezers met een laag inkomen aan zijn kant te krijgen, heeft president Bolsonaro bestaande sociale programma's gewijzigd en in sommige gevallen de sociale bijstand verhoogd. Hij voerde specifiek campagne in het armere noordoosten, waar een kwart van de ruim 210 miljoen inwoners woont. Zijn uitdager Lula heeft daar traditioneel veel aanhang.

Andere kandidaten zullen volgens waarnemers geen groot deel van de stemmen behalen. Als geen van de kandidaten meer dan 50 procent haalt, is er een tweede ronde. Dit zou op 30 oktober plaatsvinden. Volgens deskundigen zal de opkomst bepalend zijn voor de uitslag van de verkiezingen. Ook parlementsleden, gouverneurs en senatoren worden gekozen. Er is een verplichting tot stemmen, maar er staan echter nauwelijks sancties op het wegblijven