Lekken Nord Stream 1 en 2: Rusland start onderzoek, Noorwegen voert beveiliging op

NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg beschouwt de beschadigingen in de aardgaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 beschreven als sabotage. De EU-commissie had eerder een soortgelijke verklaring afgelegd – en dreigde met sancties.

Update 21.10 uur: De Russische geheime dienst is een onderzoek gestart naar de schade aan de Nord Stream-pijpleidingen. Het Russische parket zei dat er een vermoeden bestond dat de schade is veroorzaakt door  "internationaal terrorisme". 

Er zijn voorbereidende onderzoeken gestart nadat de gasleidingen bij het eiland Bornholm kennelijk opzettelijk zijn beschadigd. Volgens Rusland veroorzaken de lekkages aanzienlijke economische schade aan hun land. 

Ook de Duitse marine is betrokken bij het zoeken naar de oorzaken van de lekkages. 

Noorwegen gaat als reactie op de vermeende sabotage de olie- en gasinfrastructuur van het vasteland gaan beschermen. Premier Støre zei dat er geen concrete dreiging is, maar dat Noorwegen zich bewust is van de speciale verantwoordelijkheid als de grootste gasleverancier van Europa. Bedrijven en overheden gaan nauw samen om de beveiliging op te voeren. 

Update 14.30 uur: Rusland ontkent beschuldigingen dat het verantwoordelijk is voor de schade aan de aardgaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 in de Oostzee. Kremlin-woordvoerder Peskov beschreef dergelijke beweringen als dom. Wat er nu precies met de onderzeese pijpleidingen is gebeurd, is nog niet bekend.

De woordvoerder van het Kremlin benadrukte dat de incidenten opgehelderd moeten worden. Rusland zou er geen belang bij hebben dat de gasleidingen niet gebruikt kunnen worden. Daarnaast verwees Peskov naar de enorme winsten die Amerikaanse energiebedrijven momenteel maken met gasleveringen aan Europa.

Eerdere berichtgeving: De secretaris-generaal van de NAVO zei in Brussel dat hij met de Deense minister van Defensie Bødskov had gesproken over de bescherming van kritieke infrastructuur. Na de bijeenkomst sprak Bødskov zijn bezorgdheid uit over de veiligheidssituatie in het Oostzeegebied. Rusland heeft daar een aanzienlijke militaire aanwezigheid. Verwacht wordt dat Moskou doorgaat met intimidatie. 

Denemarken en andere landen gaan ook uit van sabotage. Volgens de Zweedse regering zijn er twee explosies geconstateerd, die drie lekkages hebben veroorzaakt. Volgens de Duitse overheid kunnen ze niet veroorzaakt zijn door natuurlijke gebeurtenissen of materiaalmoeheid. Oekraïne geeft Rusland de schuld en sprak van terrorisme en agressie tegen de Europese Unie.

De voorzitter van de Europese Commissie, Von der Leyen, benadrukte dat elke opzettelijke verstoring van de actieve Europese energie-infrastructuur zal leiden tot een "zeer sterke reactie". De EU-buitenlandchef Borrell heeft een soortgelijke verklaring afgelegd. Hij schreef in een verklaring dat alle beschikbare informatie erop wees dat deze lekken het gevolg waren van een bewuste handeling. Het tijdschrift "Der Spiegel" had eerder gemeld dat de Amerikaanse buitenlandse inlichtingendienst CIA de federale regering weken geleden had gewaarschuwd voor mogelijke aanvallen op de pijpleidingen.

Ook de voorzitter van de Duitse Defensiecommissie, Strack-Zimmermann, vermoedt dat Rusland achter de mogelijke sabotageactie zit. Hoe langer en wreder de Russische aanval op Oekraïne duurt, hoe groter het risico op dergelijke acties zei de FDP-politicus tegen het "Redaktionsnetzwerk Deutschland". Het kan niet worden uitgesloten dat Rusland er achter zit om de energiemarkt op zijn kop te zetten. 

De Duitse CDU-defensie-expert Kiesewetter heeft een soortgelijke verklaring afgelegd. Kiesewetter vertelde de RND dat de lekkages bijna alleen een gerichte sabotageactie kunnen zijn. Vanuit een veiligheidsbeleidsperspectief dient een dergelijke sabotagehandeling als afschrikmiddel en als bedreiging. Rusland heeft in het verleden al laten zien dat de Nord Stream-pijpleidingen worden gebruikt als pressiemiddel tegen Duitsland.

Kremlin-woordvoerder Peskov sprak over de lekkages en zei dat de gebeurtenis "de energiezekerheid van het hele continent" aantast.

De lekkages werden geconstateerd bij de Nord Stream 1 en 2 pijpleidingen nabij het Oostzee-eiland Bornholm. Hoewel de leidingen niet in bedrijf zijn, zijn ze toch gevuld met gas. Het gas blijft waarschijnlijk nog een week stromen totdat de pijpleidingen leeg zijn.

Dat er Russisch gas in de Nord Stream 2 pijpleiding zit, ondanks dat deze nog nooit in gebruik is geweest, komt doordat de leidingen zijn gevuld met gas voordat het project werd afgerond om de druk op te bouwen die nodig zou zijn geweest voor gastransport. Volgens berichten in de media was de leiding gevuld met 330 miljoen kubieke meter, genoeg om zo'n 100.000 eengezinswoningen een jaar lang van stroom te voorzien.