NAVO wil haar aanwezigheid in het Noordpoolgebied uitbreiden

De NAVO wil haar aanwezigheid in het Noordpoolgebied vergroten. Secretaris-generaal Stoltenberg kondigde dit aan en rechtvaardigde het door de toenemende Russische militaire activiteiten in de regio. Hij vertelde Welt am Sonntag dat Moskou bezig is met het heropenen van bases uit het Sovjettijdperk en het inzetten van ultramoderne wapens zoals hypersonische raketten in het Noordpoolgebied.

Volgens Stoltenberg toont ook China toenemende belangstelling voor het noordpoolgebied. De NAVO investeert al in maritieme verkenningsvliegtuigen om een duidelijk beeld te krijgen van de situatie. De secretaris-generaal benadrukte dat het gebied van groot strategisch belang is voor het militaire bondgenootschap.

Het noordpoolgebied is de cruciale verbinding tussen Noord-Amerika en Europa en vormt tevens de kortste afstand tussen Noord-Amerika en Rusland. Door klimaatverandering en smeltend ijs wordt het ook als scheepvaartroute steeds belangrijker, aldus Stoltenberg.

Samen met de Canadese premier Trudeau reisde hij vrijdag naar het Canadese deel van het noordpoolgebied. Het was het eerste bezoek van een secretaris-generaal van de NAVO daar. Canada staat van oudsher sceptisch tegenover een NAVO-aanwezigheid in zijn arctische gebieden. Trudeau zei echter dat de geopolitieke situatie veranderde nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen. De VS hebben aangekondigd dat ze een speciale gezant voor het noordpoolgebied zullen aanstellen.

Lavrov: "Dit is ons land"
Rusland heeft herhaaldelijk zijn aanspraken op de regio duidelijk gemaakt. Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov zei vorig jaar: "Het is voor iedereen al lang volkomen duidelijk dat dit ons territorium is, dit is ons land." Volgens de NAVO heeft Moskou onlangs honderden bases in het Noordpoolgebied uitgebreid of opnieuw geactiveerd.

Daardoor staan er S-400 middellangeafstandsraketten gestationeerd die tot Groenland of Alaska reiken. Russische MiG-31 gevechtsvliegtuigen en bommenwerpers kunnen landen op de arctische archipel van Franz Josef Land. Moskou testte afgelopen november hypersonische raketten op het Kola-schiereiland in het noordwesten van Rusland. Daar is ook de Russische Noordelijke Vloot met ballistische kernraketten gestationeerd. Ze wordt gemoderniseerd met nieuwe nucleaire onderzeeërs. Drie weken geleden is een nieuwe Russische marinedoctrine in werking getreden, waarmee de militarisering van het poolgebied wordt bevorderd.

Strijd om smeltend ijs maakt hulpbronnen toegankelijker
De achterliggende redenen van de toenemende militarisering is vooral de rijkdom aan grondstoffen in de regio. Een groot deel van de aardgasreserves van Rusland bevindt zich in het Russische Noordpoolgebied. In totaal bevindt ongeveer een derde van 's werelds aardgasreserves en 16 procent van 's werelds oliereserves zich in het Noordpoolgebied. Ook zijn er grote hoeveelheden zeldzame aardmetalen, goud, ijzer, grind en zand in de bodem aanwezig.

De exploitatie van deze grondstoffen wordt steeds aantrekkelijker naarmate het zee-ijs smelt als gevolg van de opwarming van de aarde. Onder meer de acht lidstaten van de Arctische Raad maken vorderingen. Naast Rusland zijn dit de Verenigde Staten, Canada, Noorwegen, Denemarken, Zweden, Finland en IJsland.

De spanningen in deze Raad zullen waarschijnlijk toenemen nu Finland en Zweden lid worden van de NAVO. Er zijn dan geen neutrale leden meer die eerder aandrongen op natuurbehoud en een milieuvriendelijk gebruik van natuurlijke hulpbronnen en militarisering afwezen. China breidt ook zijn aanwezigheid in het noordpoolgebied uit. Onlangs heeft het land er verschillende onderzoeksstations opgezet.