Krijgt Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat van de EU?
Morgen wil de Europese Commissie haar aanbeveling doen over de vraag of Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat voor de Europese Unie moet krijgen. De 27 EU-landen beslissen volgende week op de top of ze de aanbeveling willen opvolgen. Zelfs de mogelijkheid van een EU kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne is nogal controversieel.
De status zou de eerste stap zijn op weg naar een mogelijk lidmaatschap van de Europese Unie.
Wat pleit voor de kandidatenstatus?
Het sterkste argument op dit moment is dat Oekraïne na de Russische aanval moet worden gesteund en gebonden aan de EU. Oost-Europese lidstaten wijzen erop dat de weg van Oekraïne naar de NAVO momenteel geblokkeerd is. Het moet daarom op zijn minst in de EU worden ingevoerd.
Wat pleit tegen de status van kandidaat?
Volgens EU-diplomaten zijn er in sommige landen achter de schermen bedenkingen over toetreding. Een van de redenen is dat geen enkel land met onopgeloste territoriale conflicten tot de EU kan toetreden. Maar dit conflict bestaat al sinds de Russische annexatie van het Krim-schiereiland in 2014 en de pro-Russische separatistische gebieden in Oost-Oekraïne. Deze problemen zouden pas relevant worden bij een daadwerkelijke toetreding tot de EU, nog niet bij de status van kandidaat. Landen als Zweden hebben ook bedenkingen omdat Oekraïne ver verwijderd is van de rechtsstaatnormen die vereist zijn voor een toekomstige EU-lidstaat.
Is de EU klaar zijn voor Oekraïne?
Vooral de Franse president Macron heeft erop gewezen dat de EU eerst zichzelf moet hervormen alvorens andere landen toe te laten. De voorzitter van de Europese Commissie, Von der Leyen, heeft een soortgelijke verklaring afgelegd. Tijdens haar bezoek aan Kiev betuigde ze haar steun, maar riep ze ook op tot hervormingen in het land, bijvoorbeeld in de strijd tegen corruptie. In Brussel wordt echter verwacht dat de Commissie Oekraïne de voorwaardelijke status van kandidaat-lidstaat zal aanbevelen.
De Duitse Kanselier Scholz drong aan op een verregaande afschaffing van de consensus bij het nemen van beslissingen door de 27 EU-landen. Als een groot land als Oekraïne met meer dan 40 miljoen inwoners toetreedt tot de EU, heeft dat ook grote gevolgen voor bijvoorbeeld de geldstromen vanuit Brussel en het stemgewicht van de afzonderlijke landen in het Europees Parlement.
Wat betekent kandidatenstatus?
De status is slechts de eerste fase van een lang toetredingsproces met veel tussenstadia vanaf het begin van de onderhandelingen tot de opening van de toetredingshoofdstukken. Voor elke stap is een nieuwe unanimiteit van de 27 lidstaten vereist. Sommige landen hebben al jaren de status van kandidaat-lidstaat: Turkije sinds 1999, Noord-Macedonië sinds 2005, Montenegro sinds 2010, Servië sinds 2012. De status alleen zegt niets over de daadwerkelijke kansen op toetreding tot de EU.
Hoe zit het met de andere landen die een aanvraag tot kandidaat-lidstaat hebben ingediend?
Naast Oekraïne hebben ook twee andere voormalige Sovjetrepublieken een aanvraag ingediend om lid te worden van de EU: Moldavië en Georgië. De EU moet beslissen of ze een speciaal regime voor Oekraïne in het leven roept in het licht van de Russische aanval, of dat ze alledrie, of ten minste Moldavië, de status van kandidaat-lidstaat geeft. Dit wordt als controversieel beschouwd door de EU-landen.
Oekraine wil toetreden tor Europese Unie (Foto:Pixabay)
