Polen waarschuwt: gevaar EU door vluchtelingenstroom uit Wit-Rusland

Jippie

De Poolse premier Morawiecki ziet de EU gevaar lopen door de toestroom van duizenden migranten aan de grens van zijn land met Wit-Rusland.

'Vandaag staan de stabiliteit en veiligheid van de hele Europese Unie op het spel', zei Morawiecki op Twitter. Hij sprak van een hybride aanval door het regime van dicatator Loekasjenko in Wit-Rusland.

De situatie aan de Poolse grens met Wit-Rusland verslechtert: na de recente toestroom van migranten heeft Polen een grensovergang gesloten. Het grensverkeer voor goederen en personen bij de grensovergang Kuznica is sinds 7 uur 's ochtends opgeschort, bevestigt een woordvoerster van de Poolse grenswachten. Reizigers werd gevraagd gebruik te maken van de grensovergangen in Terespol en Bobrowniki - ongeveer 230 en 70 kilometer van Kuznica.

Maandag probeerden grote groepen migranten in de buurt van Kuznica tevergeefs vanaf Wit-Russische zijde door de buitengrens van de EU te breken. Volgens de kennis van de Poolse autoriteiten zijn er momenteel tussen de 3.000 en 4.000 migranten in het Wit-Russisch-Poolse grensgebied, ondanks de vriestemperaturen. Velen komen uit crisisgebieden als Afghanistan en Irak. 

"Er is een grote groep onderweg"
"Spiegel" bericht over migranten die op weg naar Polen door Wit-Russische veiligheidstroepen de bossen in werden geduwd. Er zijn aanwijzingen dat op deze manier een grotere groep vluchtelingen wordt gecreërd om de Poolse grens onder grote druk te zetten. Een Poolse grenswacht zei in het weekend dat ze niet wisten waarmee Wit-Rusland hen probeerde te verrassen. Zoals de "Spiegel" meldt, zouden Wit-Russische veiligheidstroepen migranten hebben verteld dat ze de grens nog niet mogen oversteken - "Over een paar dagen zal er een grotere groep zijn. Daar kun je meegaan".

De video's die maandagavond op sociale netwerken rondgingen, lieten zien hoe Poolse functionarissen mensen in een geïmproviseerd tentenkamp via luidsprekers waarschuwden voor illegale pogingen om de grens van de EU over te steken. Aan de staat gelieerde Wit-Russische media meldden schoten te hebben gehoord aan Poolse zijde, daarbij verwijzend naar de grenswachten van het autoritaire land. 

Wit-Rusland waarschuwde Polen voor provocaties. "We willen Polen bij voorbaat waarschuwen voor het gebruik van provocaties gericht tegen de Republiek Wit-Rusland om mogelijke illegale militaire acties tegen kansarme ongewapende mensen te rechtvaardigen (...)", aldus een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Duitsland wordt beschouwd als de belangrijkste bestemming
De regering in Warschau en de EU beschuldigen de autoritaire Wit-Russische heerser Alexander Loekasjenko ervan mensen uit verschillende crisisregio's op het oog te hebben met de bedoeling hen de EU binnen te smokkelen. Loekasjenko, herhaaldelijk bekritiseerd als de "laatste dictator in Europa", heeft verklaard dat hij vluchtelingen op weg naar Europa niet langer wil tegenhouden - als reactie op sancties tegen zijn land. Volgens "Spiegel" riepen vluchtelingen aan de Pools-Wit-Russische grens maandagmiddag "Duitsland! Duitsland! Duitsland!". Duitsland wordt beschouwd als een belangrijke bestemming voor migranten.

Tot dusverre heeft Polen in enkele gevallen met geweld gereageerd op de illegale pogingen om de grens over te steken. Soms zouden er pushbacks zijn, waarbij migranten met geweld worden teruggeduwd. Deze procedure is illegaal volgens de Europese wetgeving. Het Poolse parlement heeft pushbacks echter eind oktober gelegaliseerd

Litouwen heeft de afgelopen maanden ook talloze illegale pogingen om het land binnen te komen gemeld. Gezien de verslechterende situatie aan de buitengrens van de EU met Wit-Rusland, wil het land nu voor een maand de noodtoestand afkondigen in het grensgebied. De regering van het Baltische EU-land heeft een overeenkomstige resolutie ter goedkeuring voorgelegd aan het parlement in Vilnius. Het kabinet volgt een voorstel van minister van Binnenlandse Zaken Agne Bilotaite. De noodtoestand zou daarom vanaf middernacht moeten gelden langs de grens met Wit-Rusland en vijf kilometer landinwaarts en in de migrantenopvangcentra in Kybartai, Medininkai, Pabrade, Rukla en Vilnius. Daar braken maandag rellen uit - in een kamp werd traangas gebruikt.

Roept op tot verdere sancties
Gezien de situatie aan de Pools-Wit-Russische grens riep de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, op tot aanvullende sancties. Wit-Rusland moet stoppen met de "cynische instrumentalisering van migranten", zei Von der Leyen. "Ik roep de lidstaten op om het uitgebreide sanctieregime goed te keuren tegen de Wit-Russische autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor deze hybride aanval." De EU werkt met name aan sancties voor luchtvaartmaatschappijen uit derde landen die betrokken zijn bij het vervoer van migranten naar Wit-Rusland. De vicevoorzitter van de Europese Commissie, Margaritis Schinas, zei dat hij de komende dagen naar de landen van herkomst en doorreis van de migranten zou reizen.

De fractieleider van de Europese Volkspartij in het Europees Parlement, de CSU-politicus Manfred Weber, sprak zich uit voor "verscherpte sancties tegen Loekasjenko en zijn omgeving". "De Europese boodschap moet zijn: het is genoeg!", zei Weber tegen de krant "Bild". De reactie van de EU op de acties van Loekasjenko moet "gesloten en vastberaden" zijn.

Weber heeft kritiek op Turkije, een van de landen van waaruit migranten naar Wit-Rusland vlogen. "Als de Turkse president Erdogan nu probeert de EU te chanteren door middel van talloze migrantenvluchten van Turkije naar Wit-Rusland, is een ondubbelzinnig antwoord nodig", zei Weber. "Hij zal net zo mislukken als hij deed met zijn poging om migranten over de Grieks-Turkse grens te smokkelen. De Commissie moet onmiddellijk in gesprek gaan met de Turkse regering."

Seehofer doet een beroep op de Europese Commissie
De waarnemend Duitse minister van Binnenlandse Zaken, Horst Seehofer, riep ook op tot inzet van Brussel: "We moeten de Poolse regering helpen de buitengrens te beveiligen", zei de CSU-politicus van "Bild". "Dat zou eigenlijk de taak van de Europese Commissie zijn. Ik roep ze nu op om actie te ondernemen." Polen en Duitsland kunnen de ontstane situatie niet alleen aan.

Volgens haar eigen verklaring heeft de Europese Commissie Polen echter al verschillende keren aangemoedigd om hulp te accepteren. Het EU-grensbewakingsagentschap Frontex, de asielautoriteit EASO en de politieautoriteit Europol staan klaar om te helpen bij de registratie van migranten, de behandeling van asielaanvragen en de strijd tegen mensensmokkel, zei de EC maandag. De EU heeft de 67-jarige Loekasjenko niet erkend als staatshoofd van Wit-Rusland sinds de presidentsverkiezingen van vorig jaar, die in het algemeen als vervalst worden beschouwd, en heeft in dit verband ook strafmaatregelen opgelegd. Loekasjenko wordt daarentegen gesteund door Rusland.

De EU-staten Polen en Litouwen hebben de afgelopen maanden duizenden pogingen om de grens over te steken gemeld. Mensenrechtenactivisten blijven om hulp roepen voor mensen die in het bos zijn gestrand en waarschuwen voor een humanitaire ramp. In het grensgebied zijn al meerdere migranten om het leven gekomen.