WHO-medewerkers beloofden baan tijdens ebola-uitbraak in ruil voor seks

Terwijl de WHO een ebola-uitbraak in Congo bestreed, gebruikten een aantal werknemers hun positie om vrouwen en mannen tot seks te dwingen. Het eindrapport van een onderzoekscommissie welke is ingesteld door het WHO brengt weerzinwekkende praktijken aan het licht. De leiding eist verbetering.

Volgens een onderzoek hebben humanitaire hulpverleners tientallen vrouwen en enkele mannen seksueel uitgebuit of verkracht tijdens hun ebola-operatie in de Democratische Republiek Congo. Dat meldt de onderzoekscommissie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vandaag in Genève. "Dit is een schrijnend rapport", zei WHO-chef Tedros Adhanom Ghebreyesus. De commissie sprak met 63 getroffen vrouwen en 12 mannen.

De onderzoekers beschreven negen gevallen van vrouwen die verkrachting meldden en 29 ongewenste zwangerschappen. Er zijn 83 mogelijke daders in kaart gebracht - 21 van hen hebben zeker voor de WHO gewerkt. De meeste mannen ontkenden het misbruik botweg of beweerden dat de seks met wederzijdse toestemming had plaatsgevonden. Het werkelijke aantal daders en slachtoffers ligt waarschijnlijk veel hoger.

De vrouwen hebben beschuldigingen geuit tegen WHO-artsen en hoger personeel, waaronder lokale werknemers en buitenlanders. De zaken kwamen ongeveer een jaar geleden via berichten in de media aan het licht. Meer dan 50 vrouwen meldden dat mannen hen tijdens de ebola-uitbraak van 2018 tot 2020 dwongen tot seks in ruil voor een baan of promotie, of dreigden met ontslag als de vrouwen weigerden seks te hebben. Volgens het rapport van de "New Humanitarian" en de "Thomson Reuters Foundation" werden vrouwen die werkten als koks, schoonmaaksters of in voorlichtingsprogramma's voor de bevolking misbruikt. Ze zouden korte contracten hebben gekregen voor ongeveer $ 50 tot $ 100 per maand, meer dan twee keer zoveel salaris dan een lokale baan zou opleveren.

"Om vooruit te komen in je werk baan, moest je instemmen met seks. Iedereen had seks in ruil voor iets", citeerde de commissie slachtoffer Nadira. Lisianne vertelde over een van de verdachten: "Hij dreigde dat ik mijn baan zou verliezen als ik geen seks met hem zou hebben." Severine zei dat ze naar een hotel was geroepen nadat ze had gesolliciteerd, dat ze de baan kreeg aangeboden in ruil voor seks, maar toen ze weigerde, verkrachtte de man haar. Isala meldde dat een arts in wiens team ze werkte haar een keuze had gegeven: seks of ze moest hem de helft van haar salaris geven, ze heeft hem betaald.

WHO-chef vraagt de slachtoffers om vergiffenis
De WHO heeft zich gefocust op het bestrijden van de ziekte, de risico's van seksuele uitbuiting genegeerd en hadden geen systeem aanwezig om klachten te registreren, aldus de commissie. "We zijn vernederd, van slag en onze harten zijn gebroken", zegt Matshidiso Moeti, regionaal directeur van de WHO voor Afrika. Volgens de Commissie is echter noch Tedros, noch Moeti, noch de coördinator voor noodhulp Mike Ryan persoonlijk verantwoordelijk.

Tedros vroeg de slachtoffers om vergeving. "Er is geen excuus voor wat jullie is overkomen," zei hij. Hij wil ervoor zorgen dat de daders ter verantwoording worden geroepen. Vier mannen zijn inmiddels vrijgelaten. Beschuldigingen van verkrachting gaat de WHO doorgeven aan de wetshandhavende instanties in Congo en de thuislanden van de daders. De WHO zal ervoor zorgen dat de slachtoffers en hun kinderen medische en psychologische hulp krijgen. De WHO gaat direct aan de slag met interne maatregelen, zodat dergelijke misstanden nooit meer voorkomen.