"Kamp Van Koningsbrugge" komt dicht bij de werkelijkheid

Kamp Van Koningsbrugge is een kijkcijferhit. De eerste aflevering was afgelopen weekeinde op de buis en trok meer dan 1,15 miljoen kijkers. Ze zagen hoe vijftien burgers moesten afzien tijdens een selectie voor het Korps Commandotroepen. Daarnaast start Videoland vanaf vandaag met MARSOF: Special Forces van Nederland. Deze vijfdelige documentaireserie bevat nooit vertoonde beelden van mariniers.

In Kamp Van Koningsbrugge, gepresenteerd door acteur en cabaretier Jeroen van Koningsbrugge, worden de deelnemers fysiek en mentaal voorbereid voor de Special Forces. Doorgaans volbrengt maar vier procent van de burgers de training met succes. “Het programma vertolkt ons werk op een heldere wijze”, vertelt majoor Bart de Graaff, die namens Defensie betrokken is bij Kamp Van Koningsbrugge.

Elf mannen en vier vrouwen, fit en uitgebreid getest, stappen in de eerste aflevering ‘s ochtends nog lachend de bus in. Maar al na de eerste kennismaking op Kamp Bakhuis Roozeboom op de Rucphense Heide komt die grijns niet meer terug. Zeker niet na de woorden van instructeur Ray: “Ik bepaal wanneer er geslapen en gevreten wordt.” Strakke gezichten alom.

Dat strenge hoort erbij, zegt De Graaff: “De Special Forces zijn het laatste redmiddel van Nederland. Deze militairen stellen hun leven in de waagschaal voor de Nederlandse belangen. Bij het programma, maar ook bij de echte training, brengen we mensen in een positie waar ze hun ware aard laten zien. En dat is confronterend. Want in een ontspannen setting kunnen we niet beoordelen of je in een conflictsituatie het hoofd koel kan houden.”

Lomp en sterk
Vanaf het eerste moment worden de deelnemers afgemat. De instructeurs zijn streng, maar blijven motiveren. Zij staan bijvoorbeeld niet te schreeuwen tegen de deelnemers. “We willen niet alleen mensen die lomp en sterk zijn, maar die ook creatief en onconventioneel kunnen denken”, legt De Graaff uit. “Mensen met een beetje verstand prikken dwars door een schreeuwende instructeur heen.”

Centraal staan de vijf kernwaarden moed, beleid, trouw, eer en trots. In de eerste aflevering draait het vooral om eer. De deelnemers worden met onder meer een les terreinwerk, een speedmars en het graven van een put, tot het uiterste gedreven. Dat leidt tot tranen. Daarbij komt de rol van Van Koningsbrugge tot uiting, maar dient ook de eerste afvaller zich aan.

En zo is het ook geregeld bij de echte training, waarvan in Kamp Van Koningsbrugge vooral elementen te zien zijn. De Graaff: “Wat wij doen leent zich goed voor tv, want je ziet pure emotie. Wat we met dit programma vooral willen laten zien, is wat je allemaal moet doen en laten om commando te worden. We schetsen een beeld voor de maatschappij: wie zijn wij, wat doen we, waarom en hoe.”

Verwachtingen
Hoewel Kamp Van Koningsbrugge vooral infotainment is, komt de show volgens De Graaff in veel opzichten dicht bij de werkelijkheid. “Net als bij de echte training kun je je verbazen. Mensen van wie je het in eerste instantie niet verwacht, halen toch de eindstreep. Het grote verschil is wel dat de echte opleiding 1,5 jaar duurt en de kandidaten die nu in acht dagen hebben gedaan.”

Dat het thema leeft onder de bevolking, blijkt wel uit de kijkcijfers. Die stemmen De Graaff tevreden. “Daarnaast heb ik louter positieve artikelen gelezen, maar het allerbelangrijkste is ook dat er vanuit de organisatie positief op wordt gereageerd. Onze mensen moeten het gevoel hebben dat dit programma een deel van hun werk uitbeeldt. Dat stukje erkenning voelt voor ons heel belangrijk.”

Kamp Van Koningsbrugge telt negen afleveringen en is elke zaterdag vanaf 20.35 uur te zien op NPO1. Vraagt dit om meer? Dan is er op de maandag ook nog de Videoland-documentaire MARSOF: Special Forces in Nederland.

Arrestatie van tramschutter
Videoland toont hoe hard het er in het echt aan toegaat. De serie bevat niet alleen unieke beelden, maar ook interviews met mariniers. De actieve en voormalige operators vertellen over verschillende missies, zoals in Afghanistan tegen de Taliban en voor de kust van Somalië in de strijd tegen piraterij. Maar ook in Nederland zijn de troepen ingezet. Dat gebeurde bijvoorbeeld in Utrecht, bij de arrestatie van de tramschutter.

Normaal ziet de buitenwereld weinig tot niets van deze operaties, die vaak onder de radar plaatsvinden. “Van Special Forces wordt weleens gezegd dat het shadow warriors zijn”, zegt een commandant in de serie dan ook.

De documentaire gaat in op wat de gevolgen zijn voor de mariniers. Hoe is het om een groep potentiele terroristen te pakken? Wat doet dat met je als mens of als vader? Met MARSOF: Special Forces in Nederland wil de marine laten zien wat deze speciale eenheid allemaal doet om Nederland veilig te houden. In binnen- en buitenland.

(beeld: AVRO/TROS)