Utrechtse boeren helpen bijen, vlinders, kikkers en vogels

Weide- en akkervogels, bijen, vlinders en allerlei akkerkruiden. Natuur vind je niet alleen in natuurgebieden, maar ook in agrarische gebieden. “Hoe gevarieerder het gebied, hoe meer vogels en insecten we helpen”, zegt Hans Veurink van het agrarisch Collectief Utrecht Oost. Meer bijen, vlinders en vogels die hier hun voedsel vinden; dat is wat Hans ziet. “Met de subsidie die we van de provincie krijgen kunnen onze 360 agrariërs mooie dingen doen.”

Hans vervolgt: “We hebben veel gras- en akkerland en dat trekt allerlei dieren aan. Zo zitten er veel kieviten op de open maisvelden. In de hoger gelegen delen van de Utrechtse Heuvelrug laten boeren in de winter het graan op hun akker staan. Heel waardevol voor akkervogels, die zo ook in de winter voedsel hebben. Ook maken we een soort mozaïeklandschap met lage en hoge gewassen, percelen die we onder water laten lopen en graslanden waar we kruiden en bloemen inzaaien. We zorgen voor een zo gevarieerd mogelijk landschap met bosjes, houtwallen en poelen. Die beheren we actief. We baggeren de poelen regelmatig uit als ze dichtgroeien en kappen te hoge bomen, zodat struiken en kruiden meer kans krijgen.”

Steeds meer belangstelling
Hans ziet dat steeds meer boeren belangstelling krijgen om zich aan te sluiten bij een collectief om zo de natuur te helpen. “In de maatschappij is er natuurlijk steeds meer aandacht voor en ook de markt ziet het belang. Zo heb je bijvoorbeeld het programma Planet Proof waarbij agrariërs natuur- en milieuvriendelijk produceren. Die producten liggen nu al in de winkelschappen. Ik verwacht dus een stijging van het aantal aanmeldingen voor ons collectief.”

Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: “Het is belangrijk om landbouw met natuur te combineren daar waar dat kan. De provincie geeft subsidie om agrarisch natuur- en waterbeheer te stimuleren en de uitvoering mogelijk te maken. Samen met onze Utrechtse boeren maken we werk van een groene provincie met voldoende biodiversiteit.”

Weilanden onder water
Projectmanager Marcel Benschop van het Collectief Alblasserwaard/Vijfheerenlanden, is ook enthousiast over de subsidie. Het collectief heeft ongeveer 350 deelnemers, voornamelijk melkveehouders, maar ook particulieren. Het gebied bestaat voor een groot deel uit veenweide met in Alblasserwaard veel water en in Vijfheerenlanden ook (hoogstam)boomgaarden en grienden. “Er is een behoorlijke populatie grutto’s en andere weidevogels in het gebied aanwezig, dus het weidevogelbeheer is er heel belangrijk”, vertelt Marcel. “Zo hebben we de afgelopen jaren tijdens het broedseizoen ongeveer honderd weilanden onder water gezet (plasdrassen, red.) voor de weidevogels. Dit jaar vonden de vrijwilligers drie nestjes van de kleine plevier in de buurt van plasdrassen. Heel mooi. Er is een boer die zijn plasdras langer in stand houdt voor de kamsalamander, als voortplantingswater.”

Oevers en sloten
Het collectief heeft nog veel meer initiatieven. Onder andere voor de grote modderkruiper en de heikikker, die veel in het gebied voorkomen. Marcel: “Binnenkort plaatsen we in goed overleg met de boeren stuwtjes en verhogen we bij wijze van proef op een paar plekken het waterpeil. Vooral in de oevers en sloten zien we nog veel kansen. We hebben nu zo’n 2500 kilometer oever in beheer, waarop geen mest wordt uitgereden. Maar het slootvuil komt er wel op. Daar willen we wat aan doen. Verder willen we meer kruidenrijk grasland realiseren en de boeren echt advies op maat geven. Dit alles zouden we trouwens niet kunnen uitvoeren zonder de hulp van tientallen vrijwilligers.”

Subsidie
De werkzaamheden die de boeren uitvoeren voor de natuur, zijn mogelijk dankzij subsidie van de provincie Utrecht. Eind 2015 heeft de provincie aan de zeven agrarische collectieven in de provincie subsidies verstrekt voor de periode 2016 tot en met 2021. De totale omvang van de subsidies bedraagt ruim 7 miljoen euro per jaar. De helft van dit bedrag wordt betaald uit provinciale middelen, de andere helft uit middelen van de Europese Unie (EU).