Seriemoordenaar Koos H. belicht in 'Politie Den Haag Exclusief'
Voor de tweede keer luisterde afgelopen donderdag 9 januari een volle Rijswijkse Schouwburg naar het verhaal van rechercheur Hans Smit over seriemoordenaar Koos H. die veertig jaar geleden Den Haag en omstreken in zijn greep hield. Na een ‘uitverkochte’ avond op 18 november volgde donderdag eenmalig een tweede Politie Den Haag Exclusief over deze zaak.
Hagenaar Koos H. werd in 1982 tot levenslang veroordeeld voor drie moorden, maar pleegde waarschijnlijk een veelvoud daarvan. Rechercheur Smit bood een unieke inkijk in wat hij zelf de meest bizarre zaak in zijn carrière noemt. Voor hem als jonge rechercheur was dit zijn eerste grootschalige moordonderzoek. Het politieteam kreeg te maken met een verdachte die tot ver na zijn veroordeling bleef ontkennen. In een uitzending van misdaadverslaggever Peter R. de Vries in 2010 bekende hij dat hij betrokken was bij de moorden op Tialda Visser (12), Emy den Boer (18) en Edith Post (11).
De levensloop van Koos H.
Koos H. groeide op met criminele familieleden en vrienden. Op zijn zestiende kreeg hij voor het eerst jeugd-TBS, op zijn dertigste had hij al de helft van zijn leven in gevangenissen en instellingen gezeten. Op zijn kerfstok stonden diefstal, geweld, inbraken, verdovende middelen, poging doodslag. Rond 1980 woonde hij met zijn vriendin Ingrid op de Zuidwal. Met een dikke metalen plaat met grendels achter de voordeur had hij daar maatregelen tegen politie-invallen genomen. In hetzelfde pand bleek later dat hij er ook een geïsoleerde martelkamer had.
Telefoontje bezorgde burger
Het verhaal begon met een telefoontje van een bezorgde burger in Voorburg. ‘Die mevrouw zag een man met een verrekijker naar meisjes op een sportveld gluren’, vertelde Smit. Dit bleek Koos H. te zijn. Smit nam met een collega poolshoogte en vond in zijn daar geparkeerde Opel Commodore seksboekjes en een foedraal voor een verrekijker. Even later kwam hij boos aanlopen. ‘We moesten van zijn auto afblijven.’ H. vertelde dat hij in de kantine van de sportvereniging werkte. In de bosjes vonden surveillanten nog een tas met een mes en een kleed. ‘Gezien zijn strafblad waren wij in de overtuiging dat hij naar de dure huizen aan de overkant van de sportvelden keek om een inbraak voor te bereiden.’
Nog geen verband
De politie had op dat moment nog geen idee dat Koos H. iets met de eerder vermoorde Tialda Visser en Emy den Boer te maken zou kunnen hebben. Smit: ‘We wisten wel dat Tialda en Emy vermist geraakt waren en daarna vermoord, maar we konden nog geen verband zien.’ De 12-jarige Tialda raakte in mei 1979 vermist na een balletles aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Vier dagen later werd haar lichaam in de Haagse Laakhaven gevonden. De Schiedamse Emy den Boer (18) kwam op 3 april nooit aan bij de Academie voor Lichamelijk Opvoeding waar ze op school zat. Twee dagen later vond een wandelaar haar lichaam in een bos bij het Brabantse Nistelrode.
Man in houthakkershemd bij school
Op 29 september 1980 verdween de 11-jarige Edith Post, dochter van een ondercommandant van de brandweer, toen ze op school in Wassenaar de klas uitgelopen was om iets uit een handwerkkast te pakken. Hans en zijn collega’s dachten gelijk aan Koos H. die ze kort daarvoor bij het sportveld hadden getroffen. ‘We kenden hem eigenlijk vooral als inbreker’, herinnerde Smit zich. ‘Maar bij de school van Edith hadden getuigen op de dag van haar verdwijning een man in houthakkershemd met tuingereedschap gezien. Dat zal Koos H. toch niet geweest zijn? We hebben toen zijn foto aan het Wassenaarse team doorgestuurd dat met Ediths verdwijning bezig was. Twintig getuigen herkenden hem als de man die bij Ediths school had rondgestruind.’
Vuilniszak
Op 2 oktober werd Ediths lichaam in de Wassenaarse duinen gevonden. ‘Een dag later ging ik aan de slag in het recherchebijstandsteam waar we ons met zo’n 36 rechercheurs met deze zaak bezighielden. In de nacht van 1 op 2 oktober werd hij echter al in de gaten gehouden. Een observatieteam – dat heette toen de volgerij – hield zijn huis aan de Zuidwal in het oog. Toen Koos’ vriendin Ingrid in het holst van de nacht een vuilniszak buitenzette, haalden de collega’s deze daar weg. Daarin zaten – naar later bleek – belangrijke zaken voor de bewijsvoering: een getekend plattegrondje van het Wassenaarse duingebied de Ganzenhoek en een bebloed verbandje. Een zoekslag in het parkeerbonnensysteem leverde op dat hij op diezelfde Ganzenhoek half september een parkeerbon had gekregen. Hij kende de omgeving dus.' De volgende dag hield het team Koos H. via een gefingeerde verkeerscontrole aan. Hij beriep zich gelijk op zijn zwijgrecht.
De truc met de ‘getuigen’
Om hem aan de praat te krijgen, voerden Smit en zijn collega’s de druk op H. op door om de haverklap zijn celdeur open te gooien. ‘Dan stonden we met twee jonge collega’s die H. niet kende, voor zijn gezicht en zeiden: “Kijk, daar zit hij. Kijk maar even goed. Gezien? Mooi!” En dan gooiden we de deur weer dicht. Daar werd hij natuurlijk horendol van. Hij verklaarde toen dat hij inderdaad bij de school was geweest, maar dan om een kluis te kraken die daar stond.’
In pink gebeten
Later op de dag zou hij ook nog in het Amsterdamse Lucasziekenhuis zijn geweest om zich aan een wond aan zijn pink te laten helpen. Gebeten door een hond, verklaarde hij. ‘De volgende dag kregen we een anoniem telefoontje. Iemand zei dat Koos H. door dat meisje gebeten was en dat we maar eens goed naar de tanden van dat meisje moesten kijken. Uit Ediths gebitsstatus bleek dat ze een breuk in haar tand en een scheurtje in haar kaak had. Ik denk dat die pink de meest gefotografeerde pink ooit is. We konden niet hard maken dat Edith Koos H. in zijn pink gebeten had, maar het is ons wel gelukt om het verhaal van de bijtende hond onderuit te halen. Hij bleek in de rij van het ziekenhuis een jongetje met een beenwond te hebben gevraagd hoe die daaraan was gekomen. Gebeten door een hond, had deze geantwoord. Waar dat gebeurd was, wilde H. weten. Stomtoevallig zou Koos dan vlakbij door diezelfde hond gebeten zijn. We hebben het gebeten jongetje en de eigenaar van de hond achterhaald. Hun verklaringen ontkrachten dat de hond Koos H. zou hebben gebeten.’
Het klavertje drie van Emy
Zowel Emy als Edith werden teruggevonden zonder oorbelletjes. Smit: ‘De oorknopjes van Emy waren zilveren klavertjes drie uit Engeland. Twee rechercheurs zijn maanden bezig geweest om alle 316 in Nederland verkochte paren oorknopjes terug te vinden. Als we dan zo’n oorbel bij de verdachte zouden aantreffen, konden we aannemelijk maken dat Emy daar was geweest. Die rechercheurs zijn heel Nederland doorgereden en hebben op 168 paar na alle paren weten terug te vinden bij mensen die ook zulke oorbellen hadden gekocht. Een van die rechercheurs was erbij toen de geïsoleerde martelkamer minutieus werd doorzocht. Bij het krulletje voor krulletje afzoeken van de vloerbedekking gilde de rechercheur van de oorknopjes ineens: “Ik heb hem!” In zijn stijf dichtgeknepen hand zat een klavertje drie van Emy.’
Mercedes in delen
Een ander knap staaltje recherchewerk was de in delen op de sloop teruggevonden Mercedes die Koos H. bezat ten tijde van de moord op Tialda en Emy. ‘Hij had na Emy vier andere wielen onder de auto laten zetten, maar we hebben zijn originele wielen teruggevonden. Ze pasten precies op het spoor in het bos bij Nistelrode. Op de sloop hebben we ook een kokosmat teruggevonden waar een lange rode haar inzat. Toen we die vergeleken met een lok van het rode haar van Tialda, viel die in precies dezelfde slag als de lok.’
Gedragswetenschap en nieuwe onderzoekstechnieken
Het verhaal van Smit werd onderbroken voor een ‘uitzending’ van de talkshow Crime Talk waarin gedragswetenschapper Paul Richelle en voormalige coldcaseofficier Hester de Koning van het Openbaar Ministerie inzicht gaven in hun expertise. Zo vertelde Richelle over kenmerken van psychopaten. ‘Wat iemand tot een psychopaat maakt, is een combinatie van factoren. Het is voor een deel genetisch bepaald, maar ook de opvoeding en het sociale milieu spelen een rol. Hersenletsel door bijvoorbeeld een ongeval kan ook gedragsveranderingen en veranderingen in persoonlijkheid tot gevolg hebben. Alcohol en drugs verlagen de drempel om kwaad te doen. Vaak beschikken psychopaten over een oppervlakkige charme waarmee ze snel het vertrouwen van een slachtoffer weten te winnen. Ze kennen geen schuldgevoel of spijt, en leed van andere mensen kan ze zelfs stimuleren om dit te verergeren.’ De Koning ging vooral in op de technische onderzoeksmogelijkheden die de politie nu heeft in tegenstelling tot de jaren tachtig. Denk aan DNA, camerabeelden en telefoongegevens. ‘Pas midden jaren tachtig waren er de eerste mogelijkheden voor DNA-onderzoek. Daarvoor kon je, zoals in de zaak van Koos H. ook gebeurd is, alleen de bloedgroep bepalen. Het oorbelletje dat in de woning van Koos werd aangetroffen, had met behulp van DNA vermoedelijk heel snel gelinkt kunnen worden aan Emy.’ Wat echter hetzelfde blijft als toen is volgens De Koning dat je altijd goede rechercheurs nodig hebt die precies dat doen waardoor de zaak wordt opgelost.
Levenslang
‘De zitting was voor die tijd ongekend beveiligd, omdat gevreesd werd dat familie en vrienden Koos H. zouden proberen te ontzetten. Het bewijs tegen Koos H. was omvangrijk. Smit: ‘Zo zaten alle achttien sporen uit de sweater van Emy ook in de 36 sporen die we in de martelkamer hadden veiliggesteld. Hiermee was voor 100% zeker dat die trui in die kamer was geweest, terwijl meestal een rapport van het gerechtelijk laboratorium hooguit een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aangeeft. Op zitting zijn ook ter bewijsvoering sporen gebruikt als haren, bloed en vezels.' Ook in hoger beroep werd H. tot levenslang veroordeeld. Hij overleed in 2015.
Afbeelding: Politie
