Zicht op afwijkingen kan incidenten verminderen
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) maakte een analyse van de oorzaken, gevolgen en andere kenmerken van 326 incidenten met gevaarlijke stoffen, die tussen 2004-2018 plaatsvonden bij grote chemische bedrijven in Nederland. De aard, omvang en oorzaken van deze incidenten blijken de afgelopen 15 jaar gelijk gebleven. Ook het jaarlijkse aantal incidenten met relatief ernstige gevolgen is in die periode nauwelijks veranderd. Bij alle onderzochte incidenten was de veiligheid van werknemers in het geding. In totaal vielen er 215 slachtoffers, onder wie vijf doden.
Chemische bedrijven zijn ervoor verantwoordelijk dat installaties op orde zijn en de productieprocessen en -werkzaamheden veilig worden uitgevoerd. Incidenten ontstonden doordat er in de procesvoering verschillende dingen mis gingen. Installaties die geopend moesten worden waren bijvoorbeeld niet goed geleegd, kleppen stonden in verkeerde posities, verbindingen zaten niet goed vast en de bescherming tegen roestvorming was onvoldoende. In bijna de helft van de incidenten bleven de afwijkingen buiten beeld omdat het bedrijf geen geschikte middelen had om deze op tijd op te merken of omdat de beschikbare middelen niet goed werden toegepast. Het is mogelijk om de veiligheid te verbeteren door de afwijkingen van de gewenste procesvoering op tijd op te merken.
Bij 90 procent van de incidenten kwamen gevaarlijke stoffen vrij. Bij 28 procent ontstond een brand of explosie. Drie keer (1 procent) gingen werknemers een installatie met gevaarlijke stoffen binnen. Incidenten ontstonden vooral tijdens de normale werkzaamheden (60 procent) of tijdens het onderhoud (20 procent). Slachtoffers ademden giftige of schadelijke stoffen in of kregen brandwonden door chemische reacties of hitte. Bij de incidenten tijdens het onderhoud vielen verhoudingsgewijs meer slachtoffers.
De analyse is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van SZW Sociale zaken en werkgelegenheid en maakt deel uit van de rapportage ‘Staat van de Veiligheid majeure risicobedrijven 2019’. Naast de analyse over de afgelopen 15 jaar, is er ook een analyse beschikbaar over incidenten in 2018. Voor de analyses zijn incidentonderzoeken van de Inspectie SZW gebruikt. Bedrijven kunnen de inzichten gebruiken om de veiligheid te verbeteren. Inspectiediensten kunnen de analyse inzetten voor hun inspectie- en handhavingsstrategieën.
