'Nieuwe Khadafi' aan poorten van Tripoli

Mick (Philosocles)

Troepen van de Libische generaal Khalifa Haftar hebben luchtaanvallen uitgevoerd bij de internationale luchthaven van de Libische hoofdstad Tripoli. De leider van het zogeheten Libische Nationale Leger zou de macht over willen nemen van de door de Verenigde Naties erkende regering die de hoofdstad momenteel in handen heeft.

Premier Fayez al-Serraj beschuldigt Haftar (75) van een couppoging. Enkele duizenden mensen zijn de stad ontvlucht. Een halve eeuw geleden was het Haftar die Moammar Khadafi via een staatsgreep aan de macht hielp. In 2011 gaf hij leiding aan rebellen die Khadafi ten val brachten, en nu zouden veel Libiërs vrezen dat hij een nieuwe dictator wil worden.

Haftar zou ontstemd zijn dat hij toen geen bevelhebber van de Libische strijdkrachten werd, aldus de Volkskrant. Eerder leefde de generaal jarenlang in ballingschap in de VS nadat Khadafi hem in de jaren 80 na een militaire operatie in Tsjaad in de steek liet. De Libische leider ontkende destijds dat hij er troepen heen had gestuurd en Haftar werd uiteindelijk door de Amerikanen uit krijgsgevangenschap bevrijd. Dat verraad heeft hij Khadafi nooit vergeven.

Arabische lente
In de nasleep van de mislukte Arabische lente streed Haftar vanuit Benghazi tegen islamistische milities. Terwijl de VN-Veiligheidsraad zich formeel achter de Libische regering in het westen van het land schaarde, sloot Haftar zich bij een rivaliserend parlement in het oosten aan. Zijn troepen zouden zich veelvuldig schuldig hebben gemaakt aan standrechtelijke executies, maar hij zou steun hebben van onder meer Egypte, Saoedi-Arabië en Rusland. Saillant detail is dat ook Frankrijk hem steunt, zij het niet openlijk.

Rusland zou Haftar financieel bijstaan in zijn strijd tegen de officieel erkende regering. Er zou een afspraak zijn om de Russen in ruil een marinebasis in Benghazi te bieden, maar dit wordt door zowel Moskou als de generaal ontkend.

Tot voor kort leek het alsof Haftar en premier al-Serraj onder leiding van de VN zouden onderhandelen over het samenvoegen van de twee machtscentra. Daarom leidt Haftars militaire offensief voor controle over het land tot verbazing. Er wordt echter rekening gehouden met de mogelijkheid dat het Haftar met name om controle over het leger is te doen, maar eerder dit jaar slaagde hij er in om olievelden in het zuiden in handen te krijgen.