May verliest opnieuw Brexitstemming

De Britse premier Theresa May heeft dinsdagavond de stemming over haar exitdeal met de EU met 391 tegen 242 stemmen verloren. Ze probeerde tevergeefs om de exitdeal die in januari met een historische meerderheid van 230 stemmen werd afgewezen, er alsnog doorheen te persen met nog maar 17 dagen te gaan. Dit verlies is met 149 stemmen weliswaar kleiner, maar blijft aanzienlijk. Vantevoren waarschuwde ze dat het een no-deal Brexit of helemaal geen Brexit kan betekenen.

Er is veel weerstand binnen Mays Conservatieve Partij tegen de vangnetregeling uit de exitdeal. Daarmee moet een harde Ierse grens worden voorkomen. May peuterde maandag nog een verduidelijking los van Europese Commissie-voorzitter Jean Claude-Juncker, waarin wordt gesteld dat de EU dit niet mag misbruiken om de Britten aan EU-regels gebonden te gehouden.

Procureur-generaal en regeringslid Geoffrey Cox zei dinsdagmiddag echter dat deze toezegging het risico niet verkleint dat de EU Groot-Brittannië via het vangnet aan EU-regels gebonden houdt. Dit was een grote klap voor May, want ze wilde partijleden in de harde Brexitvleugel over de streep te trekken. Die eisten dat Londen het vangnet eenzijdig kan opzeggen.

Oppositie
Labour-oppositieleider Jeremy Corbyn, die ook tegen was, zei voorafgaand aan de stemming ook dat de toezegging niets verandert aan de exitdeal. Hij uitte daarnaast kritiek op de 'alternatieve regelingen' waarmee de Britten het vangnet, dat de vorm van een tijdelijke douane-unie zou krijgen, eventueel mogen vervangen. Veel Conservatieven willen een op technologie gebaseerde onzichtbare grens, maar volgens Corbyn bestaat die technologie niet.

Volgens May, die de afgelopen dagen haar stem zowat kwijtraakte, verdiende haar exitdeal echter de steun van alle parlementariërs. Maar ondertussen hoopte tevergeefs ze dat voldoende Lagerhuisleden in hemelsnaam maar zouden voorstemmen, uit angst voor een no-deal Brexit of uitstel. Over die onderwerpen wordt later in de week nog gestemd.

Een grote klap voor May was dat de Noord-Ierse unionistische DUP, tegen de deal stemde. Van deze partij werd ze afhankelijk nadat ze in 2017 met vervroegde verkiezingen haar meerderheid vergokte.

Update 20.42 uur
Woensdagavond stemt het Lagerhuis over de vraag of het Verenigd Koninkrijk de EU zonder deal verlaat. Volgens May is die stemming vrij, de regering vraagt partijleden dus niet in deze of gene richting te stemmen. Niet dat dit vanavond veel had uitgemaakt, maar het betekent ook dat de oppositie net zo vrij is om niet tegen de regering te stemmen. Hiermee zegt de premier dus dat ze het niet meer weet, en vraagt ze advies aan het parlement.

Indien het Lagerhuis tegen een no-deal stemt, wordt er donderdag gestemd of er uitstel van artikel 50 van het verdrag van Lissabon wordt gevraagd. Oftewel, uitstel van de Brexit. Dit moeten de EU-regeringshoofden wel unaniem goedkeuren. Die zeggen dat te willen doen mits er uitzicht op een oplossing is, en niet alleen maar meer onzekerheid. En dan is de vraag hoe lang, want in mei zijn er verkiezingen voor het Europees Parlement, en de bereidheid om daar voorbij uitstel te verlenen zou gering zijn.

Update 22.28 uur
Premier Mark Rutte heeft teleurgesteld op de uitslag gereageerd. Het kabinet zou "keihard aan het werk" zijn om de schade van een eventuele no-deal Brexit voor Nederland beperkt te houden. Hij wil niet akkoord gaan met uitstel zonder dat de Britten een duidelijk plan hebben. Volgens NOS-correspondent Sander van Hoorn zeggen Europese diplomaten dat het vertrouwen in de Britse politiek op is. Over een no-deal Brexit zou de stemming in Brussel aan het omslaan zijn, men wil er niet meer alles aan doen om dat te voorkomen.

May was er vanavond expliciet over dat het Lagerhuis nu aan zet is. "Willen jullie dat artikel 50 wordt ingetrokken, willen jullie een tweede referendum, of willen jullie de EU verlaten met een deal maar niet deze deal? Dit zijn geen benijdenswaardige keuzes", aldus de Britse premier.

Labourleider Corbyn zei dat de regering maar beter kan opstappen en de weg vrij kan maken voor nieuwe verkiezingen. Veel van zijn partijleden willen een nieuw referendum, maar een eerder plan voorzag erin om Mays exitdeal inzet van een referendum te maken, met in de EU blijven als tweede optie. Maar omdat Mays deal nu tweemaal met grote meerderheid is verworpen is er eigenlijk al niet eens meer een Brexitdeal om aan de bevolking voor te leggen.