Nooit gepubliceerde foto's Jodenvervolging in Nationaal Holocaust Museum
Tientallen nooit gepubliceerde foto's van de Jodenvervolging zijn sinds gisteren te zien in het Nationaal Holocaust Museum aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam. Vooral de door amateurs, stiekem gemaakte foto's maken indruk. Zo legden Amsterdammers vanuit hun raam razzia's vast en wist een gevangene in Auschwitz met gevaar voor eigen leven de gruwelen van het kamp vast te leggen.
Jarenlang zijn historici René Kok en Erik Somers van het NIOD, bezig geweest om foto's te zoeken en de verhalen te achterhalen die erachter schuilgaan. Zoals een foto van de razzia op 26 mei 1943 op de Geldersekade. Stiekem gemaakt vanuit het huis van meneer Wijnen die boven de tegenoverliggende apotheek woonde. 'Hij zet z'n vrouw voor het raam zodat hij niet opvalt, steunt nog op haar schouder en hij maakt eigenlijk met een heel eenvoudige boxje die foto.' vertelt René Kok. 'Je ziet op twee plaatsen op de foto dat mensen letterlijk uit hun huizen worden gesleept. Zo'n foto hadden we nog niet eerder.'
Fotorolletje in een tube tandpasta
Minstens zo confronterend zijn de vier foto's die een gevangene maakte van de crematies in de openlucht in Auschwitz. Omdat ze zo schokkend zijn, zijn de foto's alleen in het door de historici samengestelde boek De Jodenvervolging in foto's, Nederland 1940-1945 te zien. Het rolletje met foto's die vanachter een raam werden genomen, werd in een tube tandpasta uit Auschwitz gesmokkeld, bleek uit onderzoek van Eric Somers. 'Dit zijn de enige werkelijke getuigenissen, dat hier moord heeft plaatsgevonden. Hij heeft dit heel bewust gemaakt om de buitenwereld te laten zien, een beetje een schreeuw om aandacht: dit moet iedereen weten dit moet iedereen zien.'
Iedereen krijgt een gezicht
Maar het zijn niet alleen de foto's van de verschrikkingen van de oorlog die grote indruk maakten op de makers van de tentoonstelling. Het zijn ook de foto's uit 1943 van kinderen die nietsvermoedend in de camera lachen, maar die een tragische levensloop te wachten staat. 'Iedereen krijgt een gezicht,' zegt een bezoeker. 'Het zijn allemaal persoonlijke verhalen van hele gezinnen die zijn afgevoerd en niet meer terugkomen. Dat weten we natuurlijk wel, maar door de foto's vind ik het heel indrukwekkend. het raakt me echt.'
De expositie is nog tot 6 oktober te zien in het Nationaal Holocaust Museum.
