Brits parlement bereidt Brexit-coup voor

Mick (Philosocles)

De Britse regering moet de komende week genoeg Lagerhuisleden weten te overtuigen om op 11 december voor premier Theresa Mays Brexit-deal te stemmen. Dinsdag leed het kabinet al een aantal nederlagen, onder meer dat het parlement waarschijnlijk de macht krijgt om te zeggen wat er moet gebeuren als de deal wordt weggestemd.

Daarnaast oordeelde de volksvertegenwoordiging dat de regering het parlement had geminacht door te weigeren het volledige juridische advies over de deal te publiceren, aldus de BBC. Dit gebeurt nu alsnog, en de verwachting is dat de harde Brexiteers in Mays partij daarin allerlei nieuwe redenen zullen vinden om tegen te stemmen.

May verdedigt haar overeenkomst echter met de stelling dat deze de beste is die met de EU kon worden bereikt, maar de harde Brexiteers vinden dat het Verenigd Koninkrijk daardoor een soort kolonie van de EU wordt. Een hoop van hen willen liever dat de Britten de EU zonder deal verlaten.

Eieren voor hun geld
Maar juist vanwege de 'coup-motie' dat het parlement de regie krijgt wanneer de deal het volgende week niet haalt, wordt het onwaarschijnlijk dat er zo'n no-deal Brexit komt. De verwachting is namelijk dat het Lagerhuis deze mogelijkheid dan zak blokkeren. En dat kan er weer voor kunnen zorgen dat een aantal van de harde Brexiteers uiteindelijk toch eieren voor hun geld kiezen, en alsnog voor Mays EU-overeenkomst zullen stemmen.

De premier waarschuwt immers dat als haar deal het niet haalt, de hele Brexit misschien niet doorgaat. En het parlement zou er ook voor kunnen kiezen om de impasse te doorbreken door een nieuw referendum uit te schrijven. De kans hierop neemt bij de bookmakers de laatste tijd flink toe, van circa 25 procent een maand geleden tot ongeveer 40 procent nu.

En uitgerekend dinsdag publiceerde de advocaat-generaal van het Europese Hof van Justitie zijn advies dat Groot-Brittannië de Brexit eenzijdig mag annuleren, dus zonder dat de overige 27 lidstaten hiermee akkoord hoeven te gaan. Het betreft een zaak die was aangespannen door Schotse politici. Het Hof neemt dit advies doorgaans over.

'Take it or leave it'
Om haar deal door het parlement te krijgen lijkt May nu tegen de 250 van de benodigde 320 Lagerhuisleden achter zich te hebben. De stemming van 11 december probeerde ze eerder te verkopen als 'take it or leave it': als de overeenkomst het niet haalt, dan crasht het Verenigd Koninkrijk zonder deal de EU uit.

Het mes van de coup-motie lijkt echter aan twee kanten te snijden. Zoals gezegd kunnen er harde Brexiteers door over de streep worden getrokken voor Mays deal stemmen uit vrees voor een nieuw referendum. Maar het kan er ook pragmatische volksvertegenwoordigers toe brengen juist tegen te stemmen, die anders voor zouden stemmen uit vrees voor zo'n chaotische Brexit. Die zou nu immers toch worden geblokkeerd.

Dat Mays overeenkomst het in eerste instantie niet gaat halen lijkt vrij zeker. De premier heeft al gezegd niet uit te sluiten dat ze haar deal dan nog een keer in stemming brengt. De verwachting is dat ze in dat geval eerst heen en weer zal pendelen tussen Londen en Brussel om nog wat extra verklaringen van de EU los te peuteren. En de hamvraag is wat er dan gebeurt bij de tweede stemming, vermoedelijk begin januari.