'Concept-Brexitakkoord bereikt'

Onderhandelaars van het Verenigd Koninkrijk en de EU zouden een voorlopig akkoord hebben bereikt over de uittreding van de Britten uit de EU. Met name over het grootste struikelblok, de Ierse grens, zou er een principeakkoord zijn. De Ierse regering wil echter nog niets bevestigen, meldt The Journal.

Het nieuws over een akkoord lijkt er voornamelijk op te duiden dat de onderhandelaars niet willen dat een speciale EU-Brexittop deze maand wordt geschrapt. Die zou alleen doorgaan bij 'voldoende voortuitgang'.

De concepttekst zou met name gaan over de zogeheten backstop, een soort vangnet dat feitelijk neerkomt op een soort douane-unie. Dat treedt in werking bij het uitblijven van een handelsdeal, en moet zorgen dat de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek openblijft.

Die grens wordt een Europese buitengrens, en dus wil de EU daar enerzijds controle over houden, maar anderszijds willen Groot-Brittannië en Ierland dat de grens openblijft. Sterker, daar zijn ze ook aan gebonden volgens het Goede Vrijdag-vredesakkoord uit 1998, dat volgde op decennia van sektarisch geweld tussen pro-Ierse republikeinen en pro-Britse unionisten.

Parlementaire meerderheid
De regering van de Britse premier Theresa May is voor een parlementaire meerderheid echter afhankelijk van de steun van de Noord-Ierse unionistische DUP. Deze partij weigert een vangnet te steunen dat alleen maar over Noord-Ierland gaat, met een douanegrens in de Ierse Zee.

En dus moeten de onderhandelaars een tekst vinden waarbij het vangnet betekent dat niet alleen Noord-Ierland, maar het hele Verenigd Koninkrijk de EU-regels blijft volgen zodat er geen grenscontroles nodig zijn. Maar dat is weer onverteerbaar voor veel parlementsleden van Mays eigen partij.

Volgens de Ierse publieke omroep RTÉ zijn er derhalve toch speciale regels voor Noord-Ierland in de tekst opgenomen. Er zou echter dusdanig politiek zijn geschipperd dat May de tekst zowel aan haar eigen partij als aan de DUP kan verkopen. Of dat haar ook lukt moet later deze week blijken.

Harde Brexiteers
Het lijkt al wel zeker dat een aanzienlijke groep 'harde Brexiteers' in Mays eigen Conservatieve Partij tegen de deal zullen stemmen, waardoor de premier ook afhankelijk wordt van oppositiepartijen.

Verschillende van die Brexiteers, waaronder Boris Johnson en Jacob Rees-Mogg, hebben al naar de plannen uitgehaald. Volgens hen is het onacceptabel als Groot-Brittannië EU-regels moet blijven volgen waarover het niets te zeggen heeft, zonder dat er een tijdslimiet zit op de periode waarbinnen dit zo is.

Maar de Ierse regering accepteert geen vangnet dat over een paar jaar afloopt - of waaruit de Britten zich eenzijdig kunnen terugtrekken - zonder dat er andere afspraken voor in de plaats komen. Dublin zegt dat dit geen enkele garantie zou bieden voor het openhouden van de grens.