Kamerleden kruipen in huid politieagent
"Politie! U bent aangehouden!" Makkelijk gezegd, maar dan? Tweede Kamerleden ervaarden gisteren op Politie Trainingscentrum De Yp in Den Haag aan den lijve hoe snel een situatie uit de hand kan lopen en welk geweld agenten daarbij mogen toepassen. Praten, pepperspray of schieten – binnen enkele seconden moet je kiezen en handelen.
"Automatisch beslissingen nemen is heel lastig", erkent Tweede Kamerlid Arno Rutte. Met PVV-collega Lillian Helder heeft hij een casus van huiselijk geweld voor de kiezen gekregen. Een agressieve verdachte walste bijna letterlijk over de ietwat beschroomde Kamerleden heen. "Je bent plots de regie helemaal kwijt", erkent Helder. Desondanks kan hun optreden op applaus van hun collega’s rekenen. "Ik ken alleen de juridische beleidskant, dus het is zeker ook interessant om op deze manier eens een kijkje in de keuken te nemen", zegt Theo Hiddema van Forum voor Democratie.
Gebruik geweld
Aanleiding voor het bezoek van de Vaste Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid is de Stelselherziening Geweldsaanwending. De Kamerleden zullen in de komende periode het wetsvoorstel daartoe behandelen. Volgens de huidige wet- en regelgeving worden politiemensen die geweld inzetten binnen hetzelfde strafrechtelijke kader beoordeeld als gewone verdachten. Maar politiemensen moeten in hun werk juist een stap naar voren zetten waar anderen kunnen weglopen. Volgens de politie zou de vraag voorop moeten staan of een agent zijn geweldsbevoegdheid juist heeft ingezet. "De inzet van geweldsmiddelen door de politie moet goed gecontroleerd en goed verantwoord zijn", benadrukt politiechef Eenheid Rotterdam Frank Paauw, die verantwoordelijk is voor het dossier. "Maar we willen ook geen verlegen politie worden: agenten moeten niet schuchter worden om geweld toe te passen als de situatie daar om vraagt."
Geweld verantwoorden
Welk geweldsmiddel mag je wanneer gebruiken, wil Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) weten. "Het staat niet zwart-wit in een handboek -die situatie: dat geweld-", legt IBT-docent (integrale beroepsvaardigheidstraining) Chris uit. "De context bepaalt welk geweldsmiddel je mag inzetten. En de omstandigheden kunnen razendsnel veranderen. Je moet als agent dus goed doorhebben waar je mee bezig bent. Zodat je het later ook kunt verantwoorden." Want elk van de jaarlijks gemiddeld 15.000 gevallen waarbij de politie geweld toepast worden beoordeeld. Steeds is de vraag: heeft de agent passend opgetreden?
1 optie
"Als je geweld toepast, word je de maat genomen. Daar lopen we als politie niet voor weg", benadrukt korpschef Erik Akerboom aan zijn gasten. Twee politiemannen vertellen de Kamerleden daarop over de situatie waarin zij een verdachte moesten neerschieten. "Die anderhalve minuut veranderde mijn leven", zegt de Haagse wijkagent over een man die met een mes op hem afrende. "Op dat moment had ik maar 1 optie: ik ga naar huis, hij niet."
Dood door schuld
Ook zijn Rotterdamse collega moest zijn vuurwapen gebruiken. "Ik heb mijn werk goed gedaan, maar veranderde daardoor in een verdachte tijdens een strafproces." Dood door schuld, maar vrijgesproken van rechtsvervolging. Een blijvende smet op het strafblad van de agent. "Dat voelt heel onrechtvaardig", beaamt CDA’er Chris van Dam. Zijn D66-collega Monica den Boer vond het nuttige verhalen en praktijkervaringen. "Goed om eens niet door het Haagse rietje van de overleggen of de berichten in de media naar de politie te kijken, maar om het van agenten en hun leidinggevenden zélf te horen."
kamerleden kruipen in huid politieagent (foto: politie.nl)
