De formatie: zo werkt het

De stofwolken van de verkiezingsuitslag zijn nog lang niet opgetrokken, maar in Den Haag is men al volop bezig met de volgende fase: de vorming van een kabinet. Hoe lang dat duurt weten we niet (en wat eruit komt al helemaal niet), maar van de komende twee weken is wel in grote lijnen te beschrijven hoe die eruit zien. FOK! vat de start van de formatie voor u samen.

Donderdag komen eerst alle fracties bijeen, juichen of huilen over de verkiezingsuitslag, en kiezen indien nodig een (nieuwe) fractievoorzitter. Vanaf twee uur ontvangt Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib alle fractievoorzitter in de rookkamer van het gebouw om te vergaderen over de voorlopige verkiezingsuitslag. Sinds de vorige verkiezingen speelt de Koning geen rol meer in de formatie en regelt de Kamer dit zelf: er wordt een verkenner aangewezen. Het is gebruikelijk dat die afkomstig is uit de grootste partij. Dat is gebeurd: Edith Schippers gaat aan de slag.

Vrijdag of maandag ontvangt de verkenner één voor één alle fractievoorzitters in de Stadhouderskamer van het TK-gebouw. Zij zal informatie inwinnen over de wensen van de verschillende partijen en de mogelijkheden die zij zien. Zij zal hierbij ongetwijfeld een kabinet met de VVD in haar hoofd houden, maar op zich is dit geen vereiste. Zo gauw ze daarmee klaar is, presenteert ze haar bevindingen aan de Kamer. Inmiddels heeft Schippers laten weten dat ze op verzoek van de fracties pas na het weekend begint.

Dinsdag om 16:00 presenteert de Kiesraad de officiële uitslag (één dag later dan normaal, in verband met veiligheidsmaatregelen rondom mogelijke hacks). Hier kunnen nog wat losse zetels verschuiven, en er wordt duidelijk wie er met voorkeursstemmen is verkozen.

Woensdag om 13:00 volgt het verslag van de Commissie voor Geloofsbrieven over de toelaatbaarheid van de gekozen leden. De Tweede Kamer stelt een profielschets op voor de nieuwe Kamervoorzitter.

Donderdag komt de nieuwe Kamer voor het eerst bijeen en de leden worden beëdigd door de tijdelijke voorzitter (waarschijnlijk Arib, want die stond op plek 2 en is dus verkozen). Als het eindrapport van de verkenner er is, volgt een debat over de uitslag en de formatie. Aan het einde van dat debat worden waarschijnlijk per motie een of meer informateurs aangewezen. Ook hier geldt weer dat het waarschijnlijk is dat er een informateur van VVD-huize bij is (bijvoorbeeld Rutte), maar noodzakelijk of verplicht is dit niet.

Vrijdag kan de echte formatie beginnen onder leiding van de informateurs. Kamerleden kunnen solliciteren op de functie van voorzitter, die op de woensdag erna wordt gekozen. Arib heeft gezegd zich verkiesbaar te stellen, maar gezien het verlies van de PvdA zullen er zeker kandidaten van andere partijen meedoen.