Brits bewind dreigt in Noord-Ierland

Mick (Philosocles)

Na de verkiezingen in Noord-Ierland dreigt de vredesovereenkomst uit 1998 te worden opgeschort. Er is een grote kans dat de twee grootste partijen het niet eens zullen worden over het vormen van een regering. Daarmee krijgt Londen automatisch zeggenschap over het territorium.

Noord-Ierland wordt volgens het Goede Vrijdagakkoord geregeerd door de grootste unionistische (pro-Britse) en de grootste republikeinse (pro-Ierse) partij. Dat zijn respectievelijk de DUP en Sinn Féin. Laatstgenoemde had vroeger banden met de IRA, het zogeheten Ierse Republikeinse Leger, dat in de tweede helft van de vorige eeuw aanslagen pleegde.

Voormalig IRA-lid en Sinn Féin-leider Martin McGuinness stapte begin dit jaar op als vicepremier na een honderden miljoenen kostend milieusubsidie-schandaal waarvan zijn collega-vicepremier en DUP-voorvrouw Arlene Foster de schuld krijgt. Daardoor werden verkiezingen onvermijdelijk.

Evenwicht
Sinn Féin boekte donderdag een historische verkiezingswinst en haalde slechts één zetel minder dan de DUP. Dat waren er eerder tien. Voor het eerst zijn unionistische en republikeinse partijen in evenwicht in het parlement.

Sinn Féin weigert echter met de DUP in een regering te stappen zolang Foster de scepter zwaait, maar zij piekert er vooralsnog niet over om op te stappen. Als er binnen drie weken geen overeenkomst is, dan krijgen de Britten het voor het zeggen.

Boze tongen beweren dat Foster het vooruitzicht van Brits bewind misbruikt om Sinn Féin onder druk te zetten. Voor de republikeinen is regeren door Londen immers een veel slechter vooruitzicht dan voor de pro-Britse unionisten. Maar Sinn Féin zal waarschijnlijk niet toegeven.

Krokodil
Het helpt ook niet dat Foster weigert plannen te steunen om de Ierse taal officiële status te verlenen. Zij stelt dat dit dan net zo goed Pools zou kunnen zijn, dat meer wordt gesproken. "Als je een krokodil voert komen ze altijd terug voor meer", zei ze bovendien.

Sinn Féin maakte overigens dankbaar gebruik van deze uitspraak om de campagne kracht bij te zetten: leden kwamen tot grote hilariteit verkleed als krokodil naar de stembus.

Brexit
De verkiezingen waren vanwege de uitslag van het Brexit-referendum van extra groot belang. Londen zou er dan ook niet op zitten te wachten om de touwtjes in handen te krijgen: vanwege die referendumuitslag zijn de spanningen toch al toegenomen.

In tegenstelling het Verenigd Koninkrijk als geheel stemde Noord-Ierland tegen uittreding uit de Europese Unie. Waarschijnlijk is dat vanwege weerstand tegen een nieuwe zwaarbewaakte grens tussen het noorden en zuiden. Fosters partij steunt de Brexit echter.

Het Goede Vrijdagakkoord voorziet evenwel in een referendum om Noord-Ierland te herenigen met de Ierse Republiek. Daarmee zou een EU-buitengrens tussen noord en zuid worden voorkomen. Sinn Féin wil dit uiteraard, en wordt gesteund door de Ierse partij Fine Gael van premier Enda Kenny.