Plasman vergelijkt Postcode Loterij met afpersing

Het argument dat de Postcode Loterij werkt omdat mensen bang zijn met lege handen te staan, is al vaker geuit. Tevens dat het eigenlijk onmogelijk is om niet mee te doen. Deze eigenschappen van de succesvolle loterij zijn zelfs al aan de orde geweest in een rechtzaak die door een 'slechte verliezer' werd verloren. Advocaat Peter Plasman wijst er nu echter op dat een paar mannen heel veel geld aan die angst verdienen.

Plasman gaat nog net niet zover om daadwerkelijk het woord afpersing in de mond te nemen, maar erg veel scheelt het niet. De strafrechtadvocaat wijst in Het Parool op het bedrijf Novamedia, dat jaarlijks 2,05 procent van de inleg opstrijkt voor de vier bedenkers. "Vijftig procent gaat naar goede doelen; op postcodeloterij.nl wordt vermeld dat in 25 jaar 3,8 miljard euro is uitgekeerd aan goede doelen, de inleg was dus 7,6 miljard", rekent Plasman voor. Dus is de opbrengst voor het bedrijf inmiddels 155 miljoen euro.

Novamedia is geen goed doel, stelt Plasman. De mannen hadden naar eigen zeggen 'een heldere droom over het inzamelen van geld voor goede doelen op het gebied van mens en natuur'. Dat idee was geniaal, meent de advocaat: "Mensen doen mee omdat ze bang zijn." Dat zou ook blijken uit onderzoek van Tilburg University. Bovendien gebruikt de loterij dit gegeven zelf in reclames: "Stelt u zich eens voor dat uw buren miljonair worden en u niet." Mensen die op willen zeggen wordt de verloren rechtzaak van de slechte verliezer onder de neus gewreven. "Wanneer u deelnemer bent, kunt u de proef op de som nemen door te proberen op te zeggen."

Feitelijk komt het er op neer dat het eigenlijk niet mogelijk is om niet mee te doen, aldus de strafpleiter. Je bent als persoon immers aan een lot verbonden, en je speelt dus mee of je nou wilt of niet. Zelfs als je verhuist kan nog gretig worden geprofiteerd van de angst dat de kanjer nou net op het oude adres valt: daarop kun je dan ook met een gerust hart blijven meespelen.

Volgens Plasman zit de crux hem er uiteindelijk in dat de angst om te verliezen kan worden afgekocht. Dat klinkt op het eerste gezicht niet onredelijk, meent de advocaat, want daarmee worden toch immers goede doelen gesteund. "Maar angst is een akelig fenomeen en zou als belangrijke drijfveer om mee te doen beter passen bij een club die geld inzamelt voor slechte doelen."

Dichterbij dan die opmerking wil Plasman niet gaan in zijn vergelijking met afpersing, maar de suggestie ligt er dik bovenop. Of het bedoeld is als voorschot op een nieuwe eventuele rechtzaak tegen de Postcode Loterij is evenwel nog onbekend.