Snowden roept op tot bescherming klokkenluiders
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft dinsdag via een live satellietverbinding met de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden gesproken. Omtzigt zat in Straatsburg, waar de Raad van Europa zetelt, en sprak met Snowden in het kader van een conferentie over het verbeteren van de bescherming van klokkenluiders.
Snowden koos ervoor zijn kennis aan een zo groot mogelijk publiek toe te vertrouwen, omdat hij bang was dat hij anders ongemerkt de gevangenis in zou draaien. In dat geval was belangrijke informatie bovendien nooit naar buiten gekomen, zei hij, en was het publiek nooit van de massale afluisterpraktijken van de NSA op de hoogte gekomen.
Over de brede discussie die ontstond nadat hij aan de bel had getrokken toonde hij zich tevreden. "Dit is goed voor actieve participatie van burgers in een democratische maatschappij. Burgers hebben de plicht om overheidsdiensten een halt toe te roepen wanneer zij over de schreef gaan", zei hij. Bovendien hebben zij recht op privacy en bescherming tegen al te fanatieke inlichtingendiensten, voegde hij daar aan toe. De afluisterpraktijken zouden namelijk niet alleen de schending van grondwettelijke rechten in de hand werken, maar ook die van mensenrechten.
De klokkenluider gelooft niet dat de informatie die hij gelekt heeft de veiligheid van CIA-agenten of andere personen in gevaar heeft gebracht. Als dit het geval is, zou dit volgens hem het afgelopen jaar wel bekend zijn geworden. Integendeel, massale NSA-surveillance heeft volgens Snowden nooit aantoonbaar levens gered. Voor zover hij wist, is nog nooit een aanval of terroristische aanslag voorkomen door het NSA-afluisterprogramma.
"Het grootste probleem bij de bescherming van klokkenluiders is dat er nauwelijks een goed functionerend mechanisme bestaat om hen te begeleiden", vindt Snowden. Er moet volgens hem in internationaal verband een systeem worden opgezet om klokkenluiders hun zegje te laten doen zonder dat zij hoeven te vrezen voor hun veiligheid. Tot dat moment lopen klokkenluiders het gevaar om te worden vervolgd en kunnen zij niet ongestoord misstanden door overheden uit de doeken doen.
De klokkenluider zei meerdere malen de misstanden die hij zag te hebben aangekaart bij verschillende directe collega's en leidinggevenden bij de NSA. Vaak kreeg hij nul op rekest op een nietszeggende standaardbrief als antwoord. Anderen wilden de zaken wel met hem bespreken, maar deden er niets aan om deze te stoppen. Dit motiveerde hem om uiteindelijk op deze wijze met de informatie naar buiten te treden.
Snowden trad in 2013 naar buiten met informatie over massale afluister- en spionagepraktijken van de NSA. Voor het lekken van deze gegevens wordt hij in de Verenigde Staten gezocht wegens spionage. Hij heeft tijdelijk asiel gekregen in Rusland, maar kan het land niet verlaten, omdat de VS zijn paspoort introkken. Omtzigt sprak de klokkenluider eerder in april, toentertijd als deskundige op het gebied van massale surveillance.
