Verkiezingen Oekraïne lijken uitgemaakte zaak

Oekraïne gaat zondag naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. De uitslag lijkt al vast te staan. Zakenman Petro Porosjenko, vanwege zijn belangen in de cacao-industrie ook wel de chocoladekoning genoemd, stevent volgens de peilingen af op een absolute overwinning in de eerste ronde.

Van een gebrek aan spanning rond de stembusgang is zeker geen sprake. In het oosten van het land vinden nog altijd hevige gevechten plaats tussen het leger en pro-Russische separatisten. Omdat de uitslag vrijwel lijkt vast te staan, zal de belangrijkste vraag zondag vooral zijn of de verkiezingen zonder bloedvergieten kunnen verlopen. Donderdag kostte een aanval van separatisten op een controlepost van het leger bij Donetsk nog aan dertien militairen het leven.

Ondanks alle onrust gaan de verkiezingen in de meeste delen van het land door. Ook in de roerige oostelijke provincies Donetsk en Loehansk, die zich onlangs onafhankelijk verklaarden. Dat zei de vicevoorzitter van de centrale kiescommissie, Andri Magera, eerder deze week. Zaterdag werd echter duidelijk dat zeventien van de 34 kantoren van de kiescommissie in Donetsk en Loehansk niet kunnen worden gebruikt. Separatisten in die gebieden hebben de kantoren ingenomen of blokkeren de toegang, aldus het ministerie van binnenlandse zaken.

Porosjenko gaat in alle peilingen ruim aan kop. In een peiling van het Internationaal Instituut voor Sociologie in Kiev kwam hij zelfs uit op ruim 54 procent, genoeg voor een overwinning in de eerste ronde. Ex-premier Joelia Timosjenko, die eerder dit jaar werd vrijgelaten uit de gevangenis, staat tweede, maar lijkt met nog geen tien procent kansloos.

Vitali Klitsjko, de voormalig wereldkampioen boksen die tijdens de protesten vorig jaar een vaak geziene gast op het Maidanplein in Kiev was, trok zich terug, wellicht realiserend dat het presidentschap voor hem te hoog gegrepen is. Het ontbreekt hem eenvoudigweg aan politieke ervaring. Hij heeft zich achter Porosjenko geschaard en doet zondag zelf een gooi naar het burgemeesterschap van de hoofdstad Kiev.

En dan is daar nog Rusland, de EU en VS. Die liepen tijdens het afzetten van president Viktor Janoekovitsj in februari flink te stoken in de interne aangelegenheden. Volgens Moskou was dat, omdat de nieuwe machthebbers in Kiev voor een groot deel uit neonazi's bestaan, die een bedreiging vormen voor de Russischtalige bevolking in Oost-Oekraïne. De EU en VS gaven als reden op dat Kiev gekozen had voor steun van de EU en dat deze keuze beschermd diende te worden tegen het Russische aanbod van steun.

Poetin twijfelt aan de rechtsgeldigheid van de verkiezingen. Hij zei woensdag tijdens een bezoek aan China dat Janoekovitsj nog altijd de wettige president is. Als het aan Rusland ligt, wordt eerst de Oekraïense grondwet hervormd, met meer autonomie voor de oostelijke regio's, en worden daarna pas verkiezingen gehouden.

Maar na de annexatie van de Krim en de onrust in Oost-Oekraïne stelt Rusland zich de afgelopen weken gematigder op. De dreigementen over militair ingrijpen worden al een tijdje niet gehoord en de troepen die aan de grens zijn gestationeerd worden volgens Poetin binnenkort teruggetrokken, om bij te dragen aan een rustige en ordentelijke stembusgang.

Het is echter nog maar de vraag of de pro-Russische separatisten in het oosten, die onder meer de stad Slavjansk stevig in handen hebben, van wijken willen weten. Een verzoek van Poetin om de door hen ingenomen overheidsgebouwen te verlaten, legden ze naast zich neer en ze hebben gezworen de verkiezingen in het oosten te zullen verstoren. De definitie van succesvolle verkiezingen is dan ook relatief: een stembusgang zonder geweldsuitbarstingen zou al een hele prestatie zijn.