Mensenrechtencollege kraakt grensdetentie
Nederland negeert de mensenrechten van asielzoekers door hen altijd direct gevangen te zetten als zij via een lucht- of zeehaven het land inkomen. Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Fred Teeven (VVD) moet maatregelen treffen zodat asielzoekers hun asielprocedure in vrijheid kunnen doorbrengen. Dat stelt het College voor de Rechten van de Mens maandag in een rapport.
De onafhankelijke toezichthouder concludeert dat gevangenschap van asielzoekers niet altijd noodzakelijk is en bovendien schadelijk. Cijfers uit 2013 onderbouwen dit. Zeshonderd van de 780 asielzoekers aan wie op Schiphol de toegang tot Nederland werd geweigerd werden uiteindelijk toch toegelaten. De noodzaak om hen op te sluiten bestaat alleen als er gevaar dreigt voor de openbare orde of nationale veiligheid.
Teeven stelt dat de automatische detentie noodzakelijk is om de Europese buitengrenzen te bewaken en om claims op vervoersbedrijven te kunnen leggen. Dat is echter helemaal niet nodig, aldus het college, dat stelt dat hiermee de veronderstelling dat grensdetentie altijd noodzakelijk is komt te vervallen.
Het college wijst er verder op dat het verboden is iemand van zijn vrijheid te beroven zonder dat daar een weging van de belangen van zowel de staat als de asielzoeker aan voorafgaat. Dit is geregeld in diverse mensenrechtenverdragen. Aangezien er nu geen individuele belangenafweging plaatsvindt en Teevens argumenten niet overtuigend zijn, concludeert het college dat de huidige praktijk de mensenrechten schendt.
Daarnaast heeft gevangenschap een negatief effect op zowel de gezondheid van de asielzoekers als op het verloop van de procedure. Dit geldt vooral voor kinderen en hun ouders en asielzoekers die getraumatiseerd of ziek zijn.
Landen als Polen en Zweden maken gebruik van 'uitstekende' alternatieven, zoals een meldplicht. Deze landen detineren asielzoekers alleen als er twijfels zijn over hun identiteit of wanneer de veiligheid in het geding is. Overigens worden asielzoekers die over land naar Nederland komen niet automatisch in een cel gezet.
