FOK!toen: VS-boycot Spelen S-U

Aan de Olympische Zomerspelen in Moskou, 1980 deden 40 landen minder mee dan aan de Spelen in München acht jaar eerder. Dit omdat de Spelen werden geboycot na internationale consternatie over het buitenlandbeleid van de Russen. 

Op 21 maart 1980 kondigde de Amerikaanse president Jimmy Carter aan dat ook de VS de Zomerspelen in Moskou zouden gaan boycotten. In FOK!toen daarom vandaag meer over de drie massaal geboycotte spelen: 1976, 1980 en 1984.

Boycotkaart 1976-'80-'84. Meer info hierover hieronder.
Boycotkaart 1976-'80-'84. Geel boycotte in '76, blauw in '80 en rood in '84.

Montréal, 1976
De Zomerspelen in Montréal, Canada leken helemaal goed te gaan verlopen tot er enkele dagen voor de Spelen zouden beginnen alsnog stennis ontstond. De Nieuw-Zeelandse rugbyploeg, die de bijnaam 'All Blacks' heeft, was namelijk aangetreden in Zuid-Afrika. Dat land mocht niet aan de Spelen meedoen wegens het apartheidsregime.

Men drong er wereldwijd op aan, de Nieuw-Zeelanders de toegang tot de Spelen te ontzeggen. Het IOC ging er niet op in en gaf als reden dat rugby geen Olympische sport was. Daarop besloten alle Afrikaanse landen die aan de Spelen mee zouden doen collectief niet meer te gaan. Als enige uitzonderingen waren sporters uit Senegal en Ivoorkust wél aanwezig:

Landen in het groen deden mee.Landen in het groen deden aan de Spelen mee, blauwe landen voor de eerste keer. 

Moskou, 1980
In december 1979 waren de Russen Afghanistan binnengevallen. Omdat de VS een broertje dood hebben aan zonder internationale toestemming landen aanvallen stelde Carter de Sovjets direct een ultimatum.

De Russische troepen moesten uit Afghanistan terugtrekken vóór 20 februari 1980, of de VS zouden hun uiterste best gaan doen om niet alleen zelf niet naar de Spelen te gaan, maar ook andere landen te bewegen tot een boycot.

De VS steunden de Afghaanse tegenstanders van de Russen, de Moedjahedien, door trainingspersoneel te sturen, wapens te leveren en geld met bakken tegelijk over te maken.

Toen de ernstig geradicaliseerde, uitstekend getrainde en tot de tand toe bewapende islamisten de Russen er na tien jaar bloedige strijd in '89 uit hadden geschopt, richtten hun kinderen de pijlen het decennium erop op hun oude frenemy: de VS.

Uiteindelijk leidde dat tot Bin Laden (die met de CIA samenwerkte in Afghanistan in de jaren '80), de Taliban, klassiekeblowback in de vorm van 9/11 en als represaille de alweer twaalf jaar oude NAVO-oorlog in Afghanistan. 

'Olympische gedachte onteerd'
Er kwam veel kritiek: het ultimatum zou tegen de Olympische gedachte indruisen. Sport en politiek zouden strikt gescheiden moeten blijven maar werden dat helaas in toenemende mate níet – getuige ook de boycot in '76 en de terreuraanslag in '72.

Vandaag precies 34 jaar geleden was het ultimatum reeds een maand voorbij maar vochten de Sovjets nog vrolijk door in Afghanistan. Jimmy Carter gaf daarop aan inderdaad niemand meer naar de Spelen toe te sturen – atleten noch andere vertegenwoordigers.

Deelnemende landen.Deelnemende landen in 1980. Groen deed mee, lichtgroen onder Olympische vlag, blauw voor de eerste keer. 

Bevriende landen als het Verenigd Koninkrijk en Australië steunden de boycot, maar lieten atleten zelf de keus of ze naar Moskou wilden afreizen of niet. In de VS was dat anders: er werd gedreigd elke Amerikaanse atleet die voet aan de grond zette in de Sovjet-Unie direct z'n paspoort af te nemen.

Wilden ze naar Moskou, dan mochten ze er meteen blijven. West-Duitsland, Japan, Canada, Noorwegen, China en nog een bups andere landen steunden de boycot uiteindelijk ook volledig.

Nederland wil niet, maar gaat toch
De Nederlandse regering onder premier Dries van Agt wilde de Amerikanen steunen, maar onze sportbonden weigerden mee te werken.

Om toch iets van afkeuring te tonen betreffende de Russische aanval op Afghanistan deed de Nederlandse delegatie niet mee aan de openingsplechtigheid.

Ook de meeste andere Europese landen lieten hun atleten gewoon afreizen, maar skipten de openingsceremonie, liepen mee achter een Olympische witte vlag, of lieten bij winnen van goud niet hun eigen volkslied spelen maar alleen de Olympische hymne.

Los Angeles, 1984
Deze boycot had weinig meer reden dan (terug)pesten. De Sovjets waren vier jaar na dato nog steeds pissig over de boycot van de Moskovitische Spelen en zorgden ervoor dat alle bij het Warschaupact aangesloten Sovjet-satellietstaten niet naar Los Angeles zouden afreizen:

Participerende landen in '84, blauw voor de eerste keer.
Participerende landen in '84, blauw voor de eerste keer. 

Desondanks deden er meer landen mee dan ooit: liefst 140. Vier jaar eerder waren dat er maar 80, waarvan een aanzienlijk deel niet onder eigen vlag meedeed.

Afloop
Iedereen heeft duidelijk van z'n fouten geleerd en leefde nog lang en gelukkig: sindsdien wordt apartheidsbeleid nergens ter wereld meer overwogen of gepraktiseerd, blijven landen wereldwijd netjes weg uit Afghanistan en speelt rancune niet langer een rol op het politieke wereldtoneel, noch worden grote sporttoernooien nog langer aangegrepen om onderlinge conflicten uit te vechten.