FOK!toen: John Wayne Gacy, de moordende clown
In deze aflevering van FOK!toen richten we ons vizier op een van de meest moordzuchtige clowns die ooit op deze planeet rondliepen. Het was namelijk op dinsdag 17 maart 1942 dat John Wayne Gacy, Jr. werd geboren. In de ogen van zijn vrienden en bekenden was Gacy een zakenman die, als hij niet bezig was met zijn eigen bedrijf, feestjes organiseerde voor vrienden en buren, waarbij hij optrad als de clown Pogo. Gacy was een hardwerkende man, die gek was op zijn gezin en die veel deed voor de gemeenschap. Gacy had echter ook een kant waarvan maar weinig getuigen het na konden vertellen.
Uit de Herald Journal van 28 december 1978
De jonge jaren
John Wayne Gacy, Jr. werd op 17 maart 1942 geboren in Chicago, als tweede van de drie kinderen in het gezin Gacy. Tijdens zijn jeugd had John nogal last van overgewicht en kon vooral goed opschieten met zijn twee zusjes en zijn moeder. Vader John Stanley Gacy was echter een akelige kerel met een kwade dronk, die regelmatig zijn vrouw en kinderen aftuigde als hij weer eens teveel had gezopen.
Vooral John jr was vaak het bokje als enige zoon in het gezin. De jonge Gacy streefde ernaar om zijn vader trots te maken maar kreeg in plaats van lof een pak slaag met een leren riem omdat hij onderdelen van een automotor in een verkeerde volgorde aangaf. Bij een ander incident sloeg vader zijn zoon bewusteloos met een bezemsteel. Vader schepte er ook genoegen in om zijn zoon te kleineren in het bijzijn van andere mensen. Hij was 'dom' en 'nutteloos' volgens zijn vader. In latere interviews zou John Wayne Gacy, Jr. regelmatig aanhalen dat hij niet goed genoeg was in de ogen van zijn vader, maar dat hij zichzelf er nooit toe had kunnen brengen om hem te haten.
Als John 9 jaar oud is wordt hij misbruikt door een vriend van de familie, maar de jongen durft het niet aan zijn vader te vertellen. Vanwege een hartkwaal mocht hij ook niet meedoen aan sportactiviteiten op school en werd zodoende ook een beetje de pispaal op school. Als Gacy in de vierde klas zit heeft hij regelmatig last van black-outs. Toen hij 11 jaar oud was kreeg hij in een speeltuin een schommel tegen zijn hoofd die een bloedprop in de hersens veroorzaakte. Het zou echter nog vijf jaar duren voordat men dat ontdekte. Vanaf zijn 14e tot zijn 18e ligt Gacy vanwege de toevallen regelmatig in het ziekenhuis.
Als hij 18 jaar is gaat John voor de lokale Democratische Partij aan de slag. Nadat hij voor de zoveelste keer weer een ruzie heeft met zijn vader besluit de jonge Gacy om naar Las Vegas te verkassen. Daar vindt hij werk als conciërge bij een mortuarium. In deze hoedanigheid zag de jongen hoe de lichamen van de doden werden gebalsemd door de begrafenisondernemer. Gacy kon geen normale baan vinden in Las Vegas en besluit in 1962 om terug te gaan naar Chicago. Hij volgt een opleiding aan de Northwestern Business College en voltooit deze in 1963. Niet lang daarna gaat Gacy als verkoper aan de slag bij de Nunn-Bush Shoe Company, waar hij al snel de positie van manager te pakken heeft.
De verhuizing naar Iowa
In juni 1964 ontmoet John voor het eerst zijn collega Marlynn Myers. John is helemaal verliefd op het meisje en na een negen maanden verkering besluit het stelletje om te gaan trouwen. John's schoonvader Myers had ondertussen een drietal Kentucky Fried Chicken-restaurants gekocht en zorgde ervoor dat het versgebakken echtpaar in het huis van de ouders ging wonen. John was ondertussen ook lid geworden van het JCI (Junior Chamber International), een internationaal netwerk voor ondernemers en ondernemende mensen tussen de 18 en 40 jaar oud, ook wel Jaycees genaamd.
In 1965 was Gacy al opgeklommen tot vicepresident van de Jaycees en werd datzelfde jaar nog uitgeroepen tot de op twee na meest opvallende en succesvolle persoon in de organisatie. In het daaropvolgende jaar verhuist John met zijn vrouw naar Iowa om daar in de plaats Waterloo één van de KFC-restaurants te gaan beheren. In maart 1967 wordt zoon Michael geboren, gevolgd door zijn zusje Christine in oktober 1968. Gacy zou dit één van de beste periodes uit zijn leven noemen. Hij had een goedbetaalde baan, een fijn gezinnetje en zelfs zijn vader had hem eindelijk de waardering laten blijken waar hij al jaren op zat te wachten.
In Waterloo was Gacy uiteraard ook lid geworden van de lokale Jaycees en kwam daarmee in een duistere wereld terecht, waar partnerruil, prostitutie, pornografie en drugsgebruik als normaal werden bekeken. Ook John ging vaak vreemd in die tijd. In het Kentucky Fried Chicken-restaurant van Gacy werkten zowel jonge mannen als vrouwen, maar Gacy had duidelijk alleen aandacht voor zijn mannelijke personeel. Gacy gaf hun in zijn club in de kelder van zijn huis alcohol te drinken en maakte vervolgens seksueel getinte avances. Als iemand vervolgens liet merken dat hij daar niet van gediend was deed Gacy het af als een grapje.
Uit de The Milwaukee Sentinel van 15 februari 1983
De eerste wandaden
In augustus 1967 sloeg John Wayne Gacy voor de eerste keer toe. Gacy had Donald Voorhees, de 15-jarige zoon van een Jaycee naar zijn huis gelokt met de belofte dat ze pornofilms zouden gaan kijken. Gacy goot de puber vol drank en dwong hem vervolgens om hem oraal te bevredigen. In de daaropvolgende maanden zou Gacy zich regelmatig vergrijpen aan tienerjongens. Voor het bedrag van 50 dollar deed Gacy, in het kader van de wetenschap, homoseksuele experimenten. In maart 1968 bekende Voorhees aan zijn vader dat hij aangerand was door Gacy. Vader Voorhees belde meteen de politie en niet veel later zat Gacy voor het eerst in zijn leven achter de tralies.
In november 1968 bekende Gacy schuld in één zaak en werd voor sodomie veroordeeld tot een straf van tien jaar in de Anamosa State Penitentiary. Op dezelfde dag dat Gacy zijn straf te horen kreeg liet ook zijn vrouw weten van hem te willen scheiden. Gacy zou zijn vrouw en kinderen nooit terugzien. Gacy gedroeg zich als een modelgevangene in Anamosa State Penitentiary en schopte het al snel tot hoofdkok. Ook zorgde hij dat er in de gevangenis een midgetgolfbaan kwam voor de langgestraften.
Tijdens zijn gevangenschap overleed de vader van Gacy op kerstavond 1969. John kreeg dit pas twee dagen later te horen van de bewakers. Gacy kreeg ook geen toestemming om bij de begrafenis aanwezig te zijn.
Uit de The Palm Beach Post van 4 maart 1980
Vrij
Nadat Gacy 18 maanden van zijn straf had uitgezeten mocht hij in juni 1970 met verlof. Gacy moest zich daarbij aan twee dingen houden. Ten eerste moest hij weer bij zijn moeder in Chicago gaan wonen en ten tweede mocht hij na tien uur 's avonds niet meer het huis uit. In februari 1971 wordt Gacy opnieuw aangeklaagd wegens een poging tot aanranding. De tienerjongen gaf aan dat Gacy hem had meegelokt vanaf een busstation om hem daarna in zijn auto aan te randen. Toen de aanklager niet bij de rechtszaak verscheen werd de zaak geseponeerd. Acht maanden later was Gacy's voorwaardelijke tijd verlopen en werd het strafdossier afgesloten.
Met financiële steun van zijn moeder koopt John in augustus 1971 een huis en gaat samen met zijn moeder op het adres 8213 West Summerdale Avenue in Cook County wonen. Hij raakt in die tijd ook bevriend met Carole Hoff, een gescheiden vrouw met twee dochters. In juni 1972 zouden ze in het huwelijk treden. Een week voor de trouwerij was er echter weer een aanklacht wegens een poging tot seksuele molestatie. Een jongeman deed aangifte dat Gacy zich had voorgedaan als politieagent en had geprobeerd om hem aan te randen. Nadat men ontdekte dat een kompaan van de aanklager Gacy probeerde te chanteren werd de rechtszaak afgewezen.
Uit de Leeuwarder Courant van 14 mei 1994
Gacy de zakenman en modelburger
In 1972 stopte Gacy met zijn werk als kok en begon zijn eigen bouwbedrijf PDM Contractors. Als Gacy in 1973 met een werknemer in Florida is verkracht hij de jongen in hun hotelkamer. De werknemer weigerde om nog in hetzelfde hotel als Gacy te verblijven en sliep op het strand. Terug in Chicago ging de werknemer naar het huis van Gacy en sloeg hem daar in de tuin in elkaar. Nadat moeder Gacy tussenbeide was gekomen ging de woedende werknemer er vandoor. John verklaarde dat het een boze werknemer was die vast te weinig betaald had gekregen.
Voor zijn buren in Norwood Park was Gacy een ideale buurman. Hij hield leuke tuinfeestjes en was bovendien actief in de Democratische Partij. Gacy werd lid van de Moose Club, een instelling die zich bezighield met het opzetten van acties voor goede doelen. Het was in deze tijd dat hij ook voor het eerst hoorde over de Jolly Jokers, mannen die zich verkleden als clown om zo mee te doen aan parades en bijeenkomsten voor goede doelen en die ook bij zieke kinderen op bezoek gingen. Gacy werd al snel lid van de Jolly Jokers en ontwikkelde door zijn alter-ego Pogo the Clown. Pogo the Clown zou daarna op vele feestjes te gast zijn.
Uit The Telegraph van 28 december 1978
Het beest ontwaakt
Op 2 januari 1972 had Gacy de 15-jarige Timothy Jack McCoy opgepikt bij een plaatselijk busstation. Gacy liet de jongen van alles zien in Chicago en beloofde hem de volgende ochtend weer bij het busstation af te zetten. Gacy zou later verklaren dat hij de volgende ochtend wakker werd en McCoy in de deuropening zag staan met een groot mes in zijn hand. Gacy sprong in een reflex van zijn bed en de jongen deed van schrik zijn handen omhoog. Hierbij raakte hij met het mes een arm van Gacy. Gacy sloeg het mes uit zijn handen, sloeg de jongen met zijn hoofd tegen een muur en begon op hem in te slaan. Daarna pakte Gacy het mes en begon op McCoy in te steken.
Gacy liep vervolgens naar de keuken en zag daar dat de jongen de ontbijttafel had gedekt voor twee personen, een geopende eierdoos en een stuk spek. McCoy had hem gewoon willen wekken voor het ontbijt. Gacy begroef het levenloze lichaam in de kruipruimte onder zijn huis en zou de plaats later nog eens afdekken met een laag cement. Gacy had ook ontdekt dat hij tijdens het vermoorden van de weerloze jongen een orgasme had gehad. Dat was het moment geweest waarop Gacy ontdekte dat alleen dood hem de ultieme kick kon bezorgen. In januari 1974 sloeg Gacy weer toe. Het slachtoffer was ditmaal een onbekend gebleven jongen die door Gacy werd gewurgd.
Vanaf 1975 begonnen de zaken steeds beter te lopen en Gacy maakte 12- tot 16-urige werkdagen. Veel van de werknemers bij PDM Contractors waren studenten en andere jonge mensen. Gacy raakte ondertussen ook goed bevriend met zijn buren Edward en Lillie Grexa, een oud stel die al in de buurt woonden toen deze nog opgebouwd werd. De Grexas hadden geen flauw benul van de voorgeschiedenis van John. Wel was het hun opgevallen dat er in het huis van Gacy een vreemde geur hing alsof er een dode rat onder de vloer lag. Ondanks de stank waren de feesten van Gacy ongekend populair bij de gemeenschap. Bij één feest had Gacy zelfs 300 feestgangers over de vloer.
Uit de The Argus-Press van 16 januari 1979
De omslag
In 1975 bekent John aan zijn vrouw dat hij biseksueel is. Na 11 mei 1975 (moederdag) liet hij zijn vrouw weten dat ze nooit meer samen seks zouden hebben. Gacy kwam steeds vaker laat thuis en beweerde dan over te hebben gewerkt. Ook zag zijn vrouw hoe hij jonge jongens in de garage meenam en vond ook homo pornoblaadjes in het huis. In maart 1976 zou John voor de tweede keer scheiden.
Na het kapotlopen van zijn tweede huwelijk ging Gacy actief op zoek naar jonge jongens. Op zekere avond ging hij op bezoek bij één van zijn werknemers, de 15-jarige Anthony Antonucci. Gacy voerde de jongen dronken en wilde hem vervolgens een goocheltruc laten zien met handboeien. Gacy had echter niet gezien dat hij de handboeien niet goed vast had gedaan en nadat hij de kamer had verlaten wist Antonucci, die ook lid was van een worstelteam, los te komen. Antonucci sloeg Gacy neer en deed hem daarna zijn handboeien om. Gacy gilde als een speenvarken maar kalmeerde daarna en wist de jongen over te halen om hem te laten gaan. Dat zou Gacy niet nog eens laten gebeuren.
Uit de Star-News van 9 mei 1994
Het onderzoek begint
In 1978 raakt de 15-jarige Robert Jerome Piest vermist. De jongen werkte bij een lokale apotheek en was voor het laatst gezien in gezelschap van een aannemer die op zoek was naar personeel. Gacy werd door de politie uitgenodigd voor een gesprek maar ontkende iets van de zaak af te weten. De politie van Des Plaines wist echter alles van de achtergrond van Gacy en waren er van overtuigd dat hij iets met de zaak te maken moest hebben. Bij huiszoeking werd er echter geen enkel spoor gevonden van Piest en zodoende zat de politie zonder hard bewijs.
Uit de Sarasota Herald-Tribune van 10 februari 1980
John Wayne Gacy werd vanaf dat moment 24 uur per dag in de gaten gehouden door een observatieteam. Gacy zag dit als een leuk spelletje en nodigde politieagenten bij hem thuis uit voor een etentje. Bij een etentje was het de agenten wel opgevallen dat er een penetrante lucht in het huis hing maar hadden er verder geen acht op geslagen. Wel zou één van de agenten later zeggen dat het rook als de geur in een lijkenhuis. Gacy vertelde de agenten vol trots over zijn optredens als Pogo the Clown. "You know, a clown can get away with murder."
Op 22 december 1978 ging Gacy bij een aantal vrienden op bezoek. Het observatieteam kreeg het idee dat Gacy van plan was om een einde aan zijn leven te maken en wisten dat het tijd werd om hem om hem op te gaan pakken. Die avond ging Gacy naar zijn advocaat Sam Amirante. Amirante vroeg wat hij voor Gacy kon doen. Deze wees naar een krantenartikel in de Daily Herald over de vermiste Piest. "Deze jongen is dood. Hij ligt in de rivier." Gedurende de daaropvolgende uren zou Gacy 33 gruwelijke moorden aan zijn advocaat bekennen.
Uit de Observer-Reporter van 28 december 1978
Waardeloze flikkertjes en punks
Gacy werd in eerste instantie opgepakt voor de handel in drugs maar al snel werden er in de kruipruimte onder het huis menselijke resten aangetroffen. Gacy wist dat hij niet meer kon ontkennen en bekende 33 moorden te hebben gepleegd. Gacy bleek jarenlang jonge mannen naar zijn huis te hebben gelokt. Veel van hen werkten als escorts, anderen werkten voor het bouwbedrijf van Gacy. Geen van de vermissingen vielen op omdat het vaak personen waren die weinig contact hadden met anderen of die weg waren gelopen van huis.
Tussen 22 en 29 december 1978 werden de resten van 26 lichamen gevonden in de kruipruimte van het huis van Gacy. Het lichaam van John Butkovitch werd teruggevonden onder de betonnen vloer van de garage. Door de invallende winter kon het onderzoek pas in maart 1979 afgerond worden. In de tuin bij het huis werden nog twee lichamen aangetroffen. Het inmiddels leegstaande huis zou in april van dat jaar worden gesloopt. Diezelfde maand werd ook het lichaam van de vermiste Piest gevonden in de Des Plaines rivier.
De rechtszaak
Gacy zag de slachtoffers van zijn moordlust als uitschot. De psychopaat zag zichzelf als de geschikte persoon om deze 'waardeloze flikkertjes en punks' op te ruimen. Op woensdag 6 februari 1980 begon de rechtszaak tegen Gacy, die verdacht werd van 33 moorden. Een jury, bestaande uit 5 vrouwen en 7 mannen kregen van aanklager Bob Egan de gruwelijke details van elke moordzaak te horen. Robert Motta, de advocaat van Gacy, liet weten dat zijn cliënt niet toerekeningsvatbaar was ten tijde van de moorden.
Uit de Herald Journal van 30 september 1988
In de daaropvolgende dagen zouden meer dan zestig personen een verklaring afleggen tegen Gacy. Sommigen lieten weten dat hun baas Gacy niet van hun af kon blijven, anderen wisten te vertellen dat ze door Gacy met handboeien waren vastgemaakt en daarna onzedelijk waren betast. Gacy was echter overtuigd van zijn onschuld en liet weten dat men hem hooguit kon oppakken voor het runnen van een illegaal kerkhof. Gacy's moeder en zus getuigden nog voor hem maar het mocht niet baten. Na een overleg van twee uren kwam de jury met het volgende besluit; Gacy was schuldig aan alle aanklachten. Gacy werd ter dood veroordeeld.
Uit de Bangor Daily News van 9 mei 1994
Pogo de schilder
John Wayne Gacy zou nog veertien jaar op deathrow zitten alvorens hij werd geëxecuteerd. Gacy bracht zijn dagen door met het maken van schilderijen waarop clowns vaak het onderwerp zijn. Ook maakte hij graag schilderijen met Sneeuwwitje en de zeven dwergen. Ook schreef de moordenaar het boek A Question of Doubt waarin hij beweerde onschuldig te zijn en dat hij slachtoffer was van een samenzwering.
Uit de Daily News van 11 mei 1994
Op 10 mei 1994 werd Gacy door middel van een dodelijke injectie geëxecuteerd in Joliet Prison. Buiten de gevangenis stond een enorme menigte mensen te juichen toen ze te horen kregen dat de moordende homo was gaan hemelen. De executie van Gacy ging ook niet helemaal vlekkeloos. Zo duurde het zo'n 27 minuten voordat de dodelijke chemicaliën hun werk begonnen te doen. Gacy was er nog steeds gemakkelijker vanaf gekomen dan veel van zijn slachtoffers.
Uit de Daily News van 11 mei 1994
Gacy als inspiratiebron
Over het gruwelijke bestaan van John Wayne Gacy werden diverse films gemaakt. De meest indrukwekkende is wel de mini-serie To Catch a Killer (1992) waarin we Brian Dennehy zien in de rol van de moordende clown.Ook Clive Saunders' Gacy (2003) en Dear Mr. Gacy (2010) zijn zeer de moeite waard.
Dear Mr. Gacy
Ook de clown Pennywise uit het boek It van Stephen King werd gedeeltelijk gebaseerd op Pogo the Clown. De Amerikaanse tv-serie Prison Break werd gedeeltelijk opgenomen in de voormalige cel van Gacy. In 2006 was Gacy samen met Ted Bundy en Jeffrey Dahmer te zien in een episode van South Park, waarin ze de verjaardagstaart van Satan moeten ophalen op aarde.
To Catch a Killer
Over Gacy werden ook diverse liedjes opgenomen. Zo lieten onder meer Band Dog Fashion Disco ('Pogo the Clown'), Nights Like These ('The Only Clown I'm Down With Is Gacy'), Macabre ('Gacy's Lot'), GG Allin ('J.W. Gacy') en diverse anderen zich inspireren door de moordenaar.
