'Wilders sloopte coalitie wegens leugen CDA'

PVV-leider Geert Wilders trok de stekker uit het eerste kabinet-Rutte omdat toenmalig CDA-leider Maxime Verhagen hem beloften had gedaan die hij niet kon nakomen. Een bezuiniging van anderhalf miljard euro op Ontwikkelingssamenwerking bleek toch niet mogelijk en hierdoor stond Wilders met lege handen, schrijft de Volkskrant zaterdag in een reconstructie die is gebaseerd op gesprekken met elf betrokkenen.

Verhagen had partijgenoot en staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Ben Knapen laten uitrekenen hoeveel hij nog kon missen uit zijn budget voor Ontwikkelingssamenwerking. "Als we echt willen, kan er nog twee miljard vanaf", zou Knapen op basis van een berekening van zijn ambtenaren tegen Verhagen hebben gezegd.

Verhagen en premier Mark Rutte (VVD) stelden hun gedoogpartner daarop gerust. In ruil voor zijn steun aan nieuwe miljardenbezuinigingen zou er flink bezuinigd worden op ontwikkelingshulp. Hierdoor zou er minder op zaken die voor de Nederlandse burger belangrijk zijn hoeven worden bezuinigd. Wilders had ingezet op een bezuiniging van drie miljard.

Toen Knapen vervolgens van Verhagen te horen kreeg dat hij inderdaad een tot anderhalf miljard euro moest bezuinigen, kwam hij volgens de krant in verzet. Het bedrag van twee miljard dat hij had doorgegeven had hij beschouwd als een technische exercitie en niet als een reële mogelijkheid. Knapen gaf aan dat hij zou aftreden als het daadwerkelijk tot zo'n bezuiniging kwam. Verhagen en Rutte waren volgens de krant stomverbaasd, maar Knapen kreeg steun van partijgenoten in het kabinet die zich net hadden voorgenomen dat zij zich feller zouden verzetten tegen elke inzet van Wilders.

Verhagen vreesde volgens de krant daarom voor het uiteenvallen van het CDA als hij Knapen liet gaan. Daarom kreeg Wilders tijdens de onderhandelingen in het Catshuis te horen dat de bezuiniging op Ontwikkelingssamenwerking toch niet doorgaat. Hierdoor brak hij de onderhandelingen na zeven weken plotseling af, terwijl er al een begrotingsakkoord in zicht was.

"Wilders heeft geprobeerd een grote slag te slaan met ontwikkelingssamenwerking. Dat is hem niet gelukt", zegt Knapen in de krant. Zijn verhaal zou worden bevestigd door toenmalig minister van Immigratie en Asiel Gerd Leers (CDA) en toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal (VVD).