Rebellenleider Zuid-Sudan ziet bestand niet zitten
De Zuid-Sudanese rebellenleider Riek Machar heeft vrijdag gezegd dat de omstandigheden nog niet rijp zijn voor een bestand. In een gesprek met de BBC zei hij dat hierover door beide partijen moet worden onderhandeld en dat er een mechanisme moet zijn om de naleving te controleren.
Vooralsnog lijkt de regering van president Salva Kiir niet voornemens Machar een plaats aan de onderhandelingstafel te gunnen. Op een beraad in Nairobi in het buurland Kenia kwamen de regering en leiders van Oost-Afrikaanse landen overeen dat er een eind moet komen aan de gevechten. Het samenwerkingsverband IGAD liet in een verklaring weten blij te zijn met de toezegging van de regering om de vijandelijkheden te staken en riep Machar op soortgelijke toezeggingen te doen. Tegelijkertijd veroordeelde IGAD 'iedere ongrondwettelijke actie' om de regering in Juba ten val te proberen brengen.
Machar was niet bij de bespreking van IGAD aanwezig. Hij wordt gezocht door het leger en zeker tien van zijn politieke bondgenoten zitten al vast vanwege hun rol in de samenzwering. Machar ontkent dat er sprake is van een couppoging. Sommige leden van de regerende partij houden vol dat het geweld uitbrak toen leden van de presidentiële garde die behoorden tot de Dinka-stam van Kiir probeerden gardisten van de Nuer-stam, waartoe Machar behoort, te ontwapenen. Dit zou volgens de partijleden hebben geleid tot gevechten tussen militairen langs etnische lijnen.
Machar is een invloedrijk politicus en het lijkt er op dat militairen die horen tot de Nuer-stam trouw aan hem zijn. Machar noemt Kiir een dictator en hij wil deelnemen aan de presidentsverkiezingen van 2015. In juli ontsloeg Kiir Machar als vicepresident na een machtsstrijd in de partij. Daarmee werden de etnische spanningen in het land opgestookt.
IGAD is gekant tegen een machtswissel in het land en wil dat Kiir nog voor de jaarwisseling met zijn rivalen in gesprek gaat om de kwestie op te lossen. De Keniaanse president Uhuru Kenyatta zei na afloop van de conferentie dat er 'een zeer kleine kans is op vrede in Zuid-Sudan'.
De Zuid-Sudanese minister van informatie Michael Makuei Lueth waarschuwde Machar dat hij moet inbinden. De vroegere vicepresident 'is op weg naar de hel als hij niet oppast' en zou na een krijgsraad de kogel kunnen krijgen, zei Lueth.
Het in de kern politieke conflict in Zuid-Sudan heeft etnische ondertonen gekregen. Er zijn meer dan duizend doden gevallen en meer dan 120 duizend mensen zijn op de vlucht geslagen. Vijfentwintigduizend mensen, voornamelijk Nuer, hebben toevlucht gezocht bij kampen van de Verenigde Naties in de hoofdstad Juba.
Analisten menen dat Machar nog niet wil onderhandelen, omdat hij eerst zijn positie wil versterken. Sudan-expert Eric Reeves is bezorgd dat Machar het op een akkoord zou willen gooien met Sudan. Het Sudanese leger zou hem omwille van de regionale veiligheid bescherming kunnen bieden in zijn rol als 'beheerder' van de olievelden in de deelstaat Unity. Die olie zou via Sudan naar de markt moeten vloeien en de regering in Khartoem zou het geld dat daarmee verdiend kan worden maar wat goed gebruiken.
Een woordvoerder van het Zuid-Sudanese leger sloot een aanval op Bentiu, de hoofdstad van Unity, niet uit. Het leger veroverde eerder vrijdag al de stad Malakal op de opstandelingen.
