EU houdt vast aan stevig bondgenootschap met VS
De regeringsleiders van de EU-landen hebben vrijdag hun steun uitgesproken voor stevige betrekkingen met de Verenigde Staten, ondanks de woede over het afluisteren van bondgenoten door de Amerikaanse geheime dienst NSA. Frankrijk en Duitsland willen wel dat er nieuwe regels voor spionage komen. Daarover moet tegen het eind van het jaar overeenstemming zijn bereikt met Washington.
"Wat op het spel staat zijn de betrekkingen met de VS", zei de Franse president François Hollande eerder vrijdag. Hij benadrukt dat 'het vertrouwen moet worden hersteld en verstevigd'. De meeste Europese leiders delen de mening van Hollande dat goede betrekkingen zwaarder wegen dan de afluisterkwestie. "Het belangrijkste is dat we naar de toekomst kijken. De transatlantische betrekkingen waren en zijn van groot belang", zei de Litouwse president Dalia Grybauskaite.
Donderdag ging de top in Brussel van start. Op de openingsdag waren de Europese leiders eensgezind in hun kritiek op de afluisterpraktijken van de VS, nadat bekend was geworden dat de Amerikaanse inlichtingendienst de mobiele telefoon van de Duitse bondskanselier Angela Merkel had afgeluisterd.
De Duitse regering zei vrijdag dat hoge functionarissen binnenkort naar de VS afreizen voor gesprekken op het Witte Huis en met de NSA. De Duitse regering wil opheldering over de kwestie. Volgens regeringswoordvoerder Georg Streiter nemen ook de bazen van de Duitse binnen- en buitenlandse veiligheidsdienst deel aan het overleg.
Niet alleen Merkel, ook Hollande dringt aan op volledige openheid van zaken. Bovendien willen Merkel en Hollande regels voor afluisteren opstellen, die niet in strijd zijn met de fundamentele rechten van landen. "De VS en Europa zijn bondgenoten, maar dit bondgenootschap moet kunnen bouwen op vertrouwen en respect", zei Merkel vrijdag. "Daar valt ook het werk van de inlichtingendiensten onder."
Perschef van het Witte Huis Jay Carney zei vrijdag dat de Amerikaanse regering 'op het hoogste diplomatieke niveau' overleg voert over de zorgen van de Duitse regering. Ook met andere bondgenoten die bezorgd zijn over de spionagepraktijken wordt gesproken. Hoeveel dat er precies zijn is niet bekend, maar uit stukken die in handen zijn van de Britse krant The Guardian staat dat de NSA in staat was om de communicatie van 35 wereldleiders af te luisteren.
Lisa Monaco, adviseur van president Barack Obama op het gebied van binnenlandse veiligheid, schreef in de krant USA Today dat de inlichtingendiensten niet 'zomaar hun gang kunnen gaan'. Voor de Amerikaanse inlichtingendiensten gelden volgens Monaco strenge regels en bovendien is er meer toezicht dan in andere landen. "We luisteren niet elk telefoontje af en we lezen niet elke e-mail. Bij lange na niet."
