Luchtvervuiling kankerverwekkend

Luchtvervuiling veroorzaakt kanker, net zoals asbest, tabak en ultraviolette straling. Dat stelt het Internationale bureau voor kankeronderzoek (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op basis van een wetenschappelijke analyse van meer dan duizend onderzoeken van over de hele wereld.

"De lucht die de meeste mensen inademen is vervuild met een gecompliceerd mengsel van kankerverwekkende stoffen", zegt Kurt Straif, hoofd van de afdeling bij het IARC die carcinogenen evalueert. Luchtvervuiling is 'de belangrijkste omgevingscarcinogeen', nog erger dan de sigaretten- of sigarenrook van een ander. Het IARC bestempelde eerder al componenten van vervuilde lucht als kankerverwekkend, zoals dieseldampen, maar nu wordt voor het eerst luchtvervuiling zelf als carcinogeen beoordeeld. Het gaat vooral om fijnstof, dat diep in de longen komt.

Het risico voor het individu is klein, maar de voornaamste bronnen van luchtvervuiling zijn volgens Straif wijdverspreid, zoals transport, elektriciteitscentrales en uitstoot van industrie of landbouw. "Dit zijn zaken die voor het individu lastig te vermijden zijn", zei Straif. "Maar als ik langs een weg loop waar zware vervuiling is door dieseluitstoot, probeer ik een stukje verder van de kant te lopen."

Volgens het IARC waren er in 2010 in de wereld meer dan 220 duizend sterfgevallen aan longkanker waar een verband was met luchtvervuiling. Het bureau zegt dat er ook een iets verhoogd risico is op blaaskanker.

Volgens Straif zijn er dramatische verschillen in luchtkwaliteit tussen stedelijke gebieden in de wereld. De meest vervuilde metropolen bevinden zich in China en India. Inwoners dragen vaak neus- en mondmaskers om zichzelf te beschermen. Dat helpt wel iets, zegt Straif, maar er is ook collectieve internationale actie van regeringen nodig om de luchtkwaliteit te verbeteren. "Mensen kunnen zeker bijdragen door bijvoorbeeld geen zware dieselauto te rijden, maar dit vereist veel breder beleid door nationale en internationale autoriteiten."

De kans dat iemand kanker krijgt hangt van een groot aantal variabelen af, zoals erfelijke aanleg, blootstelling aan gevaarlijke stoffen en leefstijl. Francesca Dominici, hoogleraar aan de School of Public Health van de Harvard Universiteit en niet betrokken bij het IARC-panel van experts, pleit voor een gerichter onderzoek naar welke vervuilingscomponenten het dodelijkst zijn. "De omgevingsvervuiling in de VS is zeer veel lager dan voorheen, toch zien wij bewijzen van kanker en geboortedefecten. De vraag is: hoe gaan wij de lucht nog schoner krijgen?"