Zweedse Roma: politie discrimineert

Marcello Demeter zit met zijn dochters Isabelle en Sandra aan de keukentafel van hun huis in een voorstad van Stockholm. Hij vraagt zich af hoe zijn gezin op de lijst terecht kwam die in Zweden voor zoveel ophef heeft gezorgd. Een week geleden kwam de 42-jarige Zweed er achter dat hij, zijn vrouw Susanne, hun drie kinderen en ten minste drie van hun kleinkinderen op een tot voor kort geheime lijst van de politie staan die bedoeld zou zijn om gewelddadige misdaden te bestrijden. De reden dat ze op de lijst staan? De Demeters zijn Roma.

De lijst heeft tot beschuldigingen van racisme geleid, en dat in een land dat juist bekend staat om zijn tolerantie en sociale gerechtigheid. Het deed veel mensen, onder wie Demeter, denken aan de vervolging van Roma door de nazi's. "Het eerste waar ik aan dacht was Hitler en wat er in het verleden is gebeurd. Het is vreselijk", zegt een zuchtende Demeter, die een baan heeft bij een supermarkt maar momenteel ziek thuis zit. "Als het een misdaadregister is, bedoelen ze dan dat alle Roma criminelen zijn? En mijn kleinkind, waarom is zij een crimineel?"

Demeter is een van de grofweg vijfduizend Roma, onder wie zo'n duizend kinderen, die zijn geregistreerd door de politie in het district Skane, in het zuiden van Zweden. Het bestaan van de lijst werd afgelopen week onthuld door de Zweedse krant Dagens Nyheter. Het politiekorps zegt dat de lijst is opgesteld door agenten die gewelddadige misdaden onderzoeken, maar dat de lijst per ongeluk is uitgebreid en daardoor nu de namen bevat van Roma uit heel Zweden. De journalist die het verhaal in Dagens Nyheter schreef zegt dat de politie bewust een database van alle Roma in het land heeft gecreëerd.

Politiechef Bengt Svensson heeft gezegd dat etnische registers illegaal zijn in Zweden. Er zijn inmiddels meerdere onderzoeken ingesteld naar het bestaan van de lijst en minister van justitie Beatrice Ask heeft haar excuses aangeboden voor het bestaan ervan.

Experts op het gebied van de Roma zeggen dat de lijst nog maar eens onderstreept hoe zeer de groep in heel Europa wordt gediscrimineerd, zelfs in landen die te boek staan als progressief en tolerant. "Dit is schandelijk voor Zweden, gezien onze reputatie in het buitenland (...) als een land waar mensen gelijke rechten hebben", zegt auteur en artiest Hans Caldaras, een Zweed van Roma origine. "Deze agenten hebben niet alleen de Roma maar ook Zweden beschadigd."

De Roma komen oorspronkelijk uit India. De eerste Roma kwamen in de veertiende eeuw aan in Europa. Zo'n vijfhonderd jaar geleden trokken ze uit Finland en Rusland naar Zweden, waar vandaag de dag vijftien- tot twintigduizend Roma wonen.

In veel Europese landen lopen Roma tegen discriminatie aan, aldus Lise Bergh van Amnesty International. De kinderen van Roma hebben vaak geen toegang tot scholen. "De Roma zijn wat mij betreft een van de meest gemarginaliseerde en gediscrimineerde groepen in Europa", zegt Bergh.


Swedish police slammed over Roma Lists (JN1)