Obama wil diplomatie een kans geven
De Amerikaanse president Barack Obama heeft het Congres woensdag (Nederlandse tijd) in een toespraak gevraagd om een stemming over militair ingrijpen in Syrië uit te stellen. Hij wil diplomatie een kans geven omdat de mogelijkheid bestaat dat daarmee 'de dreiging van chemische wapens wordt weggenomen'. Toch blijft het Amerikaanse leger druk zetten op de Syrische president Bashar Assad en staat het paraat om in te grijpen als diplomatie niet tot resultaten leidt.
In zijn toespraak, die er oorspronkelijk op was gericht steun te krijgen voor een aanval, zei Obama dat hij zich lange tijd heeft verzet tegen militair ingrijpen in Syrië, omdat hij weet dat de Verenigde Staten na de oorlogen in Irak en Afghanistan oorlogsmoe zijn. Na de gifgasaanval op voorsteden van Damascus, waarbij honderden doden vielen, veranderde dit echter. Volgens de president zijn er voldoende bewijzen dat de gifgasaanval het werk van het regime-Assad was. Zo troffen de troepen van Assad enkele dagen voor de gifgasaanval voorbereidingen en werden er gasmaskers verstrekt aan militairen.
Obama zei dat een aanval met gifgas niet voor niets wordt gezien als een misdaad tegen de menselijkheid en dat een reactie niet kan uitblijven. "Als we er met bescheiden middelen en risico's voor kunnen zorgen dat kinderen niet worden vergast (...) dan ben ik van mening dat we moeten handelen. Dat is wat Amerika onderscheidt. Dat is wat ons bijzonder maakt."
Bovendien zei de president dat de inzet van chemische wapens ingrijpen nodig maakt, omdat het uitblijven van actie ertoe leidt dat Assad gewoon door zal gaan met het gebruik van chemische wapens. Daarnaast zouden ook andere tirannen en terroristen niet langer aarzelen om gifgas te gebruiken. "Onze idealen en principes en ook onze nationale veiligheid staan in Syrië op het spel", aldus Obama.
Obama wees er ook op dat als de oorlog in Syrië overslaat naar buurlanden ook bondgenoten als Turkije, Israël en Jordanië te maken kunnen krijgen met chemische wapens. Ook zou het uitblijven van actie er toe kunnen leiden dat landen eerder naar massavernietigingswapens grijpen, in plaats van een vreedzame oplossing na te streven. Obama noemde Iran, dat volgens de VS bezig is met het ontwikkelen van een kernwapen, als voorbeeld.
De president benadrukte nog eens dat 'Amerika niet de politieagent van de wereld' is en dat eventueel militair ingrijpen beperkt blijft tot een korte, doelgerichte militaire operatie die Syrië ervan moet weerhouden chemische wapens in te zetten. De president herhaalde dat hij niet van plan is om militairen naar Syrië te sturen en dat er ook geen sprake zal zijn van langdurige luchtaanvallen, zoals in Libië en Kosovo. Obama beloofde dat de VS niet betrokken zullen raken bij een langdurige oorlog, zoals die in Irak en Afghanistan.
Voorlopig is er echter nog geen sprake van militair ingrijpen. Obama verklaarde nauw samen te werken met China, Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië om te komen tot een VN-resolutie waarin moet worden opgenomen dat Syrië afstand doet van zijn chemische wapens. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken John Kerry heeft donderdag een onderhoud met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov en Obama blijft overleg voeren met de Russische president Vladimir Poetin. Het Kremlin heeft van de Syrische regering de toezegging gekregen dat zij instemt met internationaal toezicht op en de ontmanteling van haar arsenaal aan chemische wapens.
De toespraak van Obama was oorspronkelijk bedoeld om steun te vergaren voor een aanval op Syrië. Uit peilingen is gebleken dat een groot deel van de Amerikaanse bevolking tegen ingrijpen is en bovendien dreigde Obama geen steun te krijgen van het Congres. Dat Syrië dinsdag instemde met een voorstel van Rusland om het chemische wapenarsenaal onder toezicht te stellen en te vernietigen stelde Obama voor een dilemma: of blijven aandringen op militair ingrijpen of zich soepeler opstellen nu een diplomatieke doorbraak binnen handbereik lijkt. Uiteindelijk heeft Obama ervoor gekozen in zijn toespraak toch de nadruk te leggen op militair ingrijpen en niet op diplomatie: de meeste tijd besteedde Obama in zijn toespraak aan de noodzaak om militair in te grijpen.
