De geboorte van een planeet

Diep in een obscure uithoek van de niet-hippe kant van de westelijke spiraalarm van de melkweg ligt een kleine onopvallende gele zon. Rond die zon klonterde 4,5 miljard jaar geleden wat sterrenstof samen, et voilà: Aarde was geboren. Tenminste, dat is wat wetenschappers veronderstellen, want de formatie van een planeet is nog nooit waargenomen. Tot nu.

Rond de relatief jonge ster HD 100546, die 'slechts' 335 lichtjaar van Aarde ligt, zweeft een schijf van gas en stof. Maar, zo ondekte een team van de European Southern Observatory (ESO) met hun Very Large Telescope, in die schijf lijkt het eerste begin van een zich vormende planeet te zien te zijn.

Als het daadwerkelijk om een beginnende planeet gaat, zou die de grootte van Jupiter aannemen. We hoeven er echter niet te zoeken naar groene mannetjes: het zou, opnieuw net als Jupiter, om een gasreus gaan en bovendien ligt de veelbelovende plek tien keer verder van z'n zon dan de aarde van haar zon.

Toch mag dit een ontdekking van formaat genoemd worden, zo zegt teamleider Sascha Quanz: "Als onze ontdekking inderdaad een zich vormende planeet is, dan zullen wetenschappers voor het eerst in staat zijn het formatieproces van een planeet en de interactie tussen de zich vormende planeet en haar geboortegebied empirisch kunnen bestuderen vanaf een heel vroeg moment."

Wie zijn ruimteschip reeds heeft volgetankt om de terra nova te gaan claimen ter meerdere eer en glorie van het vaderland, kan beter even wachten. Hoewel een protoplaneet de meest logische uitleg is, zijn er volgens de onderzoekers andere plausibele verklaringen die eerst uitgesloten moeten worden. Zo zou het kunnen gaan om achtergrondruis, of om een reeds bestaande planeet die uit z'n baan geworpen is.